Zapalenie stawu skokowego – rozpoznanie, przyczyny, leczenie

Zapalenie stawu skokowego występuje stosunkowo rzadko, a jeśli już, to stan zapalny zajmuje także inne stawy w obrębie kończyny dolnej i nie tylko. Objawy to przede wszystkim ból stawu skokowego w dzień, a nawet w nocy, obrzęk, ograniczenie ruchomości i wrażliwość na dotyk. Jak diagnozować i leczyć zapalenie stawu kostki? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Czym jest zapalenie stawu skokowego?
• Przyczyny zapalenia stawu skokowego
• Zapalenie stawu skokowego – objawy
• Do jakiego lekarza iść z zapaleniem stawu skokowego?
• Diagnostyka bólu stawu skokowego
• Zapalenie stawu skokowego – leczenie
• Zapalenie stawu skokowego – jak długo trwa leczenie?

Czym jest zapalenie stawu skokowego?

Staw skokowy jest stawem łączącym kości podudzia (kość piszczelową i strzałkową) z kośćmi stopy (poprzez kość skokową). Składa się ze stawu skokowego górnego i stawu skokowego dolnego. Ze względu na swoją dość skomplikowaną budowę jest szczególnie narażony na urazy, zwłaszcza przeciążenia i skręcenia¹. Znacznie rzadziej niż uraz stawu skokowego zdarza się zapalenie stawu skokowego.

Zapalenie kostki jest schorzeniem wynikającym z powstania reakcji zapalnej powierzchni stawowych, więzadeł, mięśni albo torebki stawowej. Może mieć różne przyczyny i objawy, a jego przebieg może być ostry, podostry lub przewlekły.

Ponadto zapalenie może dotyczyć różnych obszarów. Wyróżnia się m.in. zapalenie kaletki stawu skokowego, zapalenie ścięgna stawu skokowego czy zapalenie błony maziowej stawu skokowego.

Przyczyny zapalenia stawu skokowego

Zazwyczaj bez badań trudno jest jednoznacznie wskazać przyczynę wystąpienia zapalenia stawu skokowego, ponieważ jest ono charakterystyczne dla wielu różnych chorób. Możliwe źródła dolegliwości to:

• reaktywne zapalenie stawów – jest to asymetryczne zapalenie stawów i przyczepów ścięgnistych w obrębie kończyn dolnych, poprzedzone zakażeniem (np. przewodu pokarmowego lub narządów moczowo-płciowych)²;
• infekcyjne (septyczne) zapalenie stawów – zapalenie stawów wywołują drobnoustroje, które znalazły się w błonie maziowej, czyli wewnętrznej części torebki stawowej³;
• reumatoidalne zapalenie stawów – choroba układowa tkanki łącznej, która może dotyczyć różnych stawów, ma zapalny i przewlekły charakter⁴;
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – najczęstsza przewlekła artropatia wieku rozwojowego, rozpoczyna się przed 16. rokiem życia i trwa co najmniej 6 tygodni⁵;
• łuszczycowe zapalenie stawów – to rodzaj zapalenia stawów, który dotyka części osób chorujących na łuszczycę⁶.

Warto jeszcze wspomnieć, że zazwyczaj oprócz stawu skokowego zapalenie dotyczy także innych stawów, nie tylko w obrębie kończyny dolnego, ale całego organizmu.

Zapalenie stawu skokowego – objawy

Jedną z najczęstszych przyczyn zapalenia stawu skokowego jest reumatoidalne zapalenie stawów, które zaczyna się dość niepozornie. Na początku miejsce w obrębie stawu jest nadwrażliwe, bezpośrednio po przebudzeniu odczuwa się sztywność w stawie. Z czasem staw staje się pogrubiony i opuchnięty. Do tego dochodzą objawy ogólne jak niewysoka gorączka, spadek masy ciała, zmęczenie, nocne poty i ogólne złe samopoczucie⁴.

Ból w stawie skokowym, obrzęk, zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie skóry oraz pogorszenie ruchomości stawu jest za to charakterystyczne dla infekcyjnego zapalenia stawów. Objawy w odróżnieniu dla reumatoidalnego zapalenia stawów pojawiają się nagle i szybko narastają³. Czasem, jak choćby przy reaktywnym zapaleniu stawów, najpierw pojawiają się objawy zakażenia, a dopiero później objawy stawowe².

Do jakiego lekarza iść z zapaleniem stawu skokowego?

Ból stawu skokowego w spoczynku i w ruchu może mieć wiele różnych przyczyn. Przed podjęciem leczenia konieczne jest ustalenie źródła dolegliwości. W pierwszej kolejności wskazana jest konsultacja reumatologiczna. By móc ją odbyć, najpierw trzeba udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który wypisze skierowanie. Reumatolog zajmuje się m.in. schorzeniami stawów oraz stanami zapalnymi tkanki łącznej. Jeśli okaże się, że problem leży poza obszarem jego działań, pomocny w takiej sytuacji może okazać się lekarz ortopeda⁷.

Diagnostyka bólu stawu skokowego

W diagnostyce problemów ze stawem skokowym zastosowanie znajdują m.in. badania:

• laboratoryjne – głównie badania krwi i moczu. Podwyższone OB i CRP wskazują na toczący się w organizmie stan zapalny;
• płynu stawowego – polega na pobraniu niewielkiej ilości płynu poprzez nakłucie igłą stawu skokowego⁸;
• obrazowe – głównie prześwietnie rentgenowskie, ultrasonografia, tomografia komputerowa i rezonans stawu skokowego.

Diagnostyka jest nieco łatwiejsza, jeśli lekarz ma wstępne podejrzenia, skąd wziął się stan zapalny stawu skokowego. Wtedy mniej więcej wie, jakie badania zlecić, aby potwierdzić swoje przypuszczenia.

Zapalenie stawu skokowego – leczenie

Podejście do leczenia w dużej mierze zależy od diagnozy. Leczenie zapalenia stawu skokowego zazwyczaj obejmuje:

• ograniczenie aktywności fizycznej, zwłaszcza chodzenia;
• ćwiczenia na staw skokowy w celu zmniejszenia bólu, utrzymania zakresu ruchu w stawie i zapobiegania zanikowi mięśni;
• leczenie farmakologiczne – leki dobierane w zależności od źródła dolegliwości, np. w przypadku zakażenia bakteryjnego stosuje się antybiotykoterapię, w zakażeniach grzybiczych leki przeciwgrzybicze, a przy zakażeniach wirusowych leki z grupy NLPZ³. W przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów stosuje się m.in. NLPZ i glikokortykosteroidy;
• zabiegi z zakresu fizykoterapii dobierane indywidualnie do przypadku.

Zapalenie stawu skokowego – jak długo trwa leczenie?

Każdy przypadek jest inny, więc nie da się z góry powiedzieć, ile potrwa leczenie. Jeśli ból kostki wywołało infekcyjne zapalenie stawów, całkowite wyleczenie jest możliwe, ale samo leczenie może potrwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy³. Ale już reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą przewlekłą, którą rzadko kiedy da się wyleczyć. Wtedy leczenie trwa całe życie pacjenta, a choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji⁴.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Bochenek A., Ciechanowski S., Krzystałowicz F. i in., Anatomia człowieka, T.1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.
2. Kwiatkowska B., Reaktywne zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, 2020.
3. Wiercińska M., Infekcyjne (septyczne) zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, 2017.
4. Trojanowska J., Rodak I., Reumatoidalne zapalenie stawów w obrębie kończyny dolnej – opis przypadku, Na Zdrowie, 1 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna.
5. Kaminiarczyk D., Adamczak K., Niedziela M., Czynniki prozapalne u dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów, Reumatologia 2010; 48/1.
6. Pomorska E., Lewandowska-Polak A., Makowska J., Łuszczycowe zapalenie stawów – czy uraz mechaniczny może wyzwolić zapalenie, Alergia Astma Immunologia 2019, 24 (3): 137-142.
7. Libura M., Przewlekłe bóle stawowe – do jakiego lekarza się udać?, Medycyna Praktyczna, 2013.
8. Gajewski K., Badanie płynu stawowego, Medycyna Praktyczna, 2017.