Stłuczone kolano – jak radzić sobie ze zbitym kolanem?

Stłuczenie kolana może przytrafić się każdemu, nie tylko osobom aktywnym fizycznie. Wydawać by się mogło, że kontuzja ta jest dość błaha i problem można zbagatelizować, jednak mimo wszystko powinno się podejść do tematu na poważnie i podjąć interwencję medyczną, a po złagodzeniu przykrych dolegliwości wdrożyć fizjoterapię. Sprawdź, jak rozpoznać stłuczenie kolana i dowiedz się także, co na stłuczone kolano będzie najlepsze.

Spis treści:

• Stłuczone kolano – objawy
• Zbite kolano – schemat postępowania PRICE
• P (Protection) – ochrona
• E (Rest) – odpoczynek
• I (Ice) – chłodzenie
• C (Compression) – ucisk
• E (Elevation) – uniesienie
• Kiedy stłuczenie kolana trzeba skonsultować z lekarzem?

Stłuczone kolano – objawy

Siła uszkodzenia stawu może być różna, dlatego stłuczone kolano może objawiać się w różnoraki sposób. W większości przypadków pojawia się ból kolana, siniak i zaczerwienienie. Czasem obserwuje się też obrzęk w obrębie kolana. Stłuczony staw nie jest w stanie pełnić swojej funkcji, pojawia się ból przy zginaniu kolana, dlatego osoba kontuzjowana może mieć problem z chodzeniem¹.

Zbite kolano – schemat postępowania PRICE

By uśmierzyć dolegliwości bólowe i przyspieszyć regenerację uszkodzonego stawu należy działać szybko. O tym, co należy zrobić, mówi schemat postępowania ukryty pod skrótem PRICE, gdzie każda litera oznacza konkretną formę pomocy. Jak można przeczytać na stronie National Health Service Info, metody te należy wdrożyć najpóźniej 24-48 godzin od momentu wystąpienia urazu². Wytyczne na stronie NHS dotyczą postępowania w przypadku lekkiego i umiarkowanego urazu.

P (Protection) – ochrona

Pierwszy punkt postępowania dotyczy ochrony stawu kolanowego, tak aby uraz się nie powiększał. Zbite kolano należy jak najwięcej oszczędzać, a przy chodzeniu, które i tak trzeba ograniczyć do minimum, należy je dodatkowo odciążyć. Zastosowanie znajdują tutaj akcesoria medyczne takie jak opaska elastyczna, stabilizator czy szyna. Znaleźć je można w sklepach z asortymentem medycznym i sklepach ortopedycznych. O pomoc w doborze odpowiedniego odciążenia dla kolana poprosić można pracownika takiego sklepu, lekarza lub fizjoterapeutę².

Noszenie stabilizatora lub opaski odciążeniowej sprzyja regeneracji uszkodzonego stawu. Z jednej strony stwarza ku temu odpowiednie warunki, z drugiej zapobiega nasilaniu się stanu zapalnego i rozlewaniu się przez niego po okolicznych tkankach³.

R (Rest) – odpoczynek

Uraz kolana po uderzeniu czy upadku zawsze powinien skłonić do odpoczynku w szczególności, gdy pojawia się ból kolana przy chodzeniu. Przez 24-48 godzin należy unikać czynności powodujących nasilanie się przykrych dolegliwości takich jak ból, obrzęk czy dyskomfort. W tym czasie zachodzą procesy usuwania uszkodzonych tkanek oraz następuje regeneracja³.

Nadal jednak można wykonywać normalne codzienne czynności, granicą jest moment pojawienia się bólu. Należy powstrzymać się od aktywności fizycznej. Na pewno zrezygnować trzeba z treningów polegających na bieganiu, skakaniu czy innych czynnościach, które są dużym obciążeniem dla kolan.

Trzeba zdać sobie sprawę z tego, czym grozi zbagatelizowanie tej fazy leczenia. Początkowo lekki uraz kolana w przypadku dalszego obciążania stawu może się pogłębić, przez co powstaną dużo gorsze uszkodzenia niż na początku.

I (Ice) – chłodzenie

Postępowanie okołourazowe powinno uwzględniać także regularne ochładzanie uszkodzonego stawu kolanowego. W ciągu 2 dni po wystąpieniu urazu należy przykładać do kolana schłodzony okład żelowy. Alternatywą jest lód zawinięty np. w ręcznik. Decydując się na drugie rozwiązanie, trzeba pamiętać właśnie o ręczniku lub innym materiale, który uchroni przed odmrożeniem. Ciekawym rozwiązaniem są także spray’e chłodzące, którymi można systematycznie spryskiwać okolice uszkodzonego stawu². Okłady chłodzące należy stosować przez ok. 10-15 minut co 2-3 godziny.

Co daje chłodzenie przy urazie kolana? Prowadzi do skurczu naczyń krwionośnych, przez co zmniejsza się przekrwienie uszkodzonej okolicy, a co za tym idzie, napływ prozapalnych czynników. Dzięki temu zmniejsza się stan zapalny – stopniowo ustępują objawy takie jak ból, obrzęk czy zaczerwienienie³.

C (Compression) – ucisk

Opuchnięte kolano wymaga zastosowania umiarkowanego ucisku, który można uzyskać dzięki zastosowaniu zwykłego bandaża elastycznego lub specjalnej opaski uciskowej (do kupienia w sklepie ortopedycznym lub aptece). Ucisk należy stosować do momentu, gdy obrzęk ustąpi. Przez cały czas należy jednak obserwować okolice stawu kolanowego. Gdy opuchlizna się nasili lub obszar stanie się odrętwiały, to znak, że ucisk jest za mocny i należy go poluzować. Jeśli to nie pomoże, musimy zdjąć opaskę lub bandaż. Za mocny ucisk może powodować bierny zastój krwi obwodowo do opatrunku².

E (Elevation) – uniesienie

Osoba kontuzjowana powinna jeszcze pamiętać o tym, by jej noga jak najwięcej ułożona była w pozycji uniesionej. Jest to szczególnie ważne w czasie 24-48 godzin po urazie. Największą uwagę należy zwracać na to podczas siedzenia lub leżenia. Do uniesienia nogi wystarczą zwykłe poduszki – w zależności od ich grubości można ułożyć 2-3 poduszki jedna na drugiej, następnie na takim stosiku swobodnie położyć nogę. Dzięki temu zmniejszy się obrzęk obwodowy w uszkodzonej okolicy³.

Kiedy stłuczenie kolana trzeba skonsultować z lekarzem?

Po urazie należy obiektywnie ocenić skalę uszkodzeń. Jeśli kontuzja nie wygląda na poważną, w dodatku obrzęk nie występuje, a sam ból nie jest aż tak nasilony, przykrym objawom najprawdopodobniej uda się zaradzić na własną rękę – wystarczy stosować się do wyżej przedstawionych metod postępowania. Prawdziwy problem pojawia się jednak wtedy, gdy podjęta forma leczenia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a przykre objawy jeszcze się pogłębiają. Jeśli nie da się całkowicie wyprostować nogi, w stawie pojawił się wysięk, kolano jest niestabilne, a w dodatku dokucza silny ból, nie ma co dłużej zwlekać, należy jak najszybciej skonsultować swój problem z lekarzem, który postawi rozpoznanie i dobierze najlepszą formę leczenia.

Oprócz stosowania się do medycznych zaleceń warto także wspomóc proces rekonwalescencji skutecznymi środkami farmaceutycznymi. Lekiem, który szybko i precyzyjnie zlokalizuje i uśmierzy ból kolana, jest preparat Diky. Jest to środek do stosowania miejscowego, w którego składzie zawarty jest niesteroidowy lek o silnych właściwościach przeciwzapalnych, jak również przeciwbólowych – diklofenak. Dzięki obecności tej substancji lek Diky stanowi skuteczną w uśmierzaniu lub minimalizowaniu uciążliwego bólu, spowodowanego stłuczeniem kolana.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Lang A., Rehabilitacja po stłuczeniu kolana w ostrym i późnym stanie pourazowym, Termedia, 2021.
2. Łęgosz P., Sarzyńska S., Małdyk P., Podstawowe zasady postępowania w leczeniu zachowawczym urazów związanych z rekreacyjnym uprawianiem sportu, Z praktyki ortopedy, NR 15, 2019.