Ból kolana występuje u blisko 25% osób dorosłych, powodując ograniczenie czynności stawu, zdolności poruszania się oraz pogorszenie jakości życia. Z czego wynika? Przede wszystkim ze skomplikowanej budowy oraz funkcji pełnionych przez staw kolanowy, który jest bardzo podatny na różnego rodzaju urazy – zwłaszcza u osób starszych albo nadmiernie aktywnych. Jakie są jego przyczyny i które z metod wykorzystuje się do leczenia bólu kolana?
Spis treści:
- Ból kolana – przyczyny
- Kto najczęściej cierpi na zapalenia stawu kolanowego?
- Ból w kolanie a rodzaj dolegliwości
- Jak leczy się ból kolan?
- Zapobieganie bólowi kolan jest możliwe!
Ból kolana – przyczyny
Ból kolan może mieć różne przyczyny i dotykać zarówno osób młodych, jak i starszych. Wynika z nadmiernego obciążenia stawu kolanowego, który w konsekwencji zużywa się i narażony jest na liczne dolegliwości.
Ból w kolanie może pojawić się w wyniku różnych czynników. Do tych najczęstszych zaliczamy:
- urazy: stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia, stawu kolanowego (rzepki), zwłaszcza u biegaczy i osób aktywnych fizycznie;
- choroby zapalne, np. reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego, zesztywniające zapalenie stawów;
- zmiany zwyrodnieniowe stawów (choroba zwyrodnieniowa stawów);
- deformacje, np. koślawość, szpotawość.
Co więcej, istnieją dodatkowe czynniki, które sprzyjają powstawaniu dolegliwości bólowych stawów kolanowych. Są to między innymi:
- nadwaga i otyłość;
- brak ćwiczeń fizycznych i aktywności ruchowej (tzw. siedzący tryb życia);
- przebyte urazy.
Ból kolan u dzieci i osób młodych jest często związany z urazami, np. sportowymi, i pojawia się np. w wyniku nieodpowiedniej techniki biegu, braku właściwej rozgrzewki czy zbyt dużej intensywności ćwiczeń. To jednak nie wszystko – może być również spowodowany także chorobami zapalnymi, zwłaszcza gdy towarzyszy mu obrzęk i wysięk w stawie.
U osób starszych najczęstszą przyczyną bólu kolan są zmiany zwyrodnieniowe (choroba zwyrodnieniowa stawów). Niezależnie od przyczyny, wielkości bólu czy innych objawów, jakie mu towarzyszą, niezbędna jest konsultacja ze specjalistą – im szybciej rozpocznie się leczenie bólu kolana, tym większa będzie szansa na przywrócenie pełnej sprawności stawu!
Kto najczęściej cierpi na zapalenia stawu kolanowego?
Na chorobę zwyrodnieniową stawów i reumatoidalne zapalenie stawów chorują częściej kobiety, natomiast zesztywniające zapalenie stawów częściej dotyczy młodych mężczyzn. Ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów dotyczy ok. 60% mężczyzn i 70% kobiet w wieku 65 lat i jego częstość występowania rośnie wraz z wiekiem.
Z czego to wynika? Przede wszystkim z faktu, że stawy, podobnie jak inne części ludzkiego ciała, ulegają ciągłej eksploatacji. Dotyczy to zwłaszcza kolan, które przez kilkadziesiąt lat życia człowieka narażone są na ciągłe obciążenia, w wyniku których dochodzi do zmian w chrząstce stawowej. Ulega uszkodzeniu i staje się coraz cieńsza – wtedy ból kolana (w nocy, w spoczynku i podczas poruszania się) może być bardzo duży, podobnie jak trudności w poruszaniu się.
Dolegliwości bólowe mogą dotyczyć również ludzi młodych, które nie uprawiają sportu i prowadzą niezdrowy tryb życia. U osób z nadwagą i otyłością bóle w kolanach najczęściej są spowodowane chorobą zwyrodnieniową stawów. Na szczęście w każdym przypadku leczenie bólu kolana jest możliwe – wystarczy zgłosić się do specjalisty, który zapewni kompleksowe wsparcie w problemie i przepisze leki lub zleci rehabilitację.
Ból w kolanie a rodzaj dolegliwości
Warto zwrócić uwagę na charakter bólu, jego nasilenie i czas występowania w ciągu doby. W przypadku zapalnych chorób reumatycznych zauważa się nasilenie bólu kolana w spoczynku (w nocy i rano) i jest on powiązany ze sztywnością poranną stawów, natomiast w chorobie zwyrodnieniowej stawów ból występuje w ciągu dnia, po przesileniu.
Z kolei w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów mamy do czynienia z nasileniem się bólu kolan przy chodzeniu (szczególnie po schodach) i przy wykonywaniu czynności przy pozycji stojącej. Dodatkowo może wystąpić uczucie niestabilności stawu i sztywności po zasiedzeniu się czy po wstaniu z łóżka, które jednak jest krótkotrwałe i mija po rozchodzeniu się.
Widocznym objawem jest poszerzenie obrysu stawu, co jednak nie oznacza wysięku w stawie. Typowe jest występowanie trzeszczeń w stawie i ograniczenia ruchomości.
Jak leczy się ból kolan?
W niektórych przypadkach możliwe jest domowe leczenie zapalenia stawu kolanowego poprzez dobór i wykonywanie odpowiednich ćwiczeń, chodzenie w odpowiednim obuwiu albo zrzucenie zbędnych kilogramów. Często jednak niezbędna okaże się pomoc specjalisty.
Do najczęstszych sposobów leczenia bólu kolan zaliczamy więc:
- ćwiczenia domowe, które pozwalają wzmocnić staw – zaliczamy do nich między innymi unoszenie nóg w wyproście, ściskanie poduszki czy rozciąganie z paskiem;
- rehabilitację, która będzie odbywać się pod okiem doświadczonego specjalisty;
- redukcję masy ciała (w przypadku otyłości lub nadwagi, które również mogą prowadzić do bólu w kolanach);
- chodzenie w odpowiednich butach (z podeszwą eliminującą mikrowstrząsy podłoża);
- ortezy i stabilizatory stawu kolanowego;
- laski lub kule (w celu odciążenia chorego stawu);
- farmakoterapię (najczęściej niesterydowe leki przeciwzapalne stosowane miejscowo i/lub doustnie oraz leki przeciwbólowe).
Zapobieganie bólowi kolan jest możliwe!
Warto stosować również metody, dzięki którym zmniejszysz ryzyko pojawienia się problemów w przyszłości. Jest to możliwe dzięki kilku prostym, codziennym nawykom. Jeżeli chcesz skutecznie zapobiec bólowi kolan:
- dobieraj odpowiednio obuwie (z miękką podeszwą);
- nie używaj butów na wysokim obcasie (> 4,5 cm);
- dbaj o prawidłową masę ciała;
- bądź aktywny, pływaj, regularnie korzystaj z roweru – bardzo przydatny może być domowy rowerek stacjonarny (ruszaj się, ile tylko możesz!);
- unikaj dźwigania dużych ciężarów;
- nie zginaj kolana w ekstremalnych zakresach, np. nie siadaj na piętach;
- stosuj ortezy, stabilizatory stawu lub laskę co odciąży chory staw kolanowy;
- uczęszczaj na rehabilitację ruchową i ćwicz w domu.
Bólu kolan nie należy bagatelizować. Szczególnie jeżeli trwa on długo, należy zgłosić się do lekarza.
Z uciążliwym bólem kolana, spowodowanym kontuzją czy przeciążeniem stawów, możemy radzić sobie na kilka sposobów. Pomocnym, godnym zaufania środkiem w przypadku tego typu dolegliwości bólowych jest lek w aerozolu Diky. Swoją skuteczność lek ten zawdzięcza substancji czynnej, jaką jest diklofenak sodowy – niesteroidowa substancja o silnych właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Diky 4% skutecznie uśmierza ból kolana, niwelując występujący wraz z nim stan zapalny, a tym samym skracając czas leczenia i rekonwalescencji stawu.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu kolana:
1. Jakie czynniki sprzyjają bólom kolan? Czego unikać?
Ból kolan najczęściej pojawia się w wyniku przebytych urazów, takich jak stłuczenia, zwichnięcia czy skręcenia. Może być również spowodowany przez choroby zapalne (np. RZS) i zwyrodnieniowe (chorobę zwyrodnieniową stawów). Powyższych czynników zwykle nie da się uniknąć. Pacjent ma jednak wpływ na inne zmienne, które mogą sprzyjać pojawianiu się bólów kolana. Należą do nich przede wszystkim otyłość (nadmiarowe kilogramy obciążają stawy) i brak aktywności fizycznej. Zadbanie o regularny ruch dobrany do możliwości organizmu oraz wprowadzenie zdrowej diety mogą pomóc w zapobieganiu dolegliwościom bólowym.
2. Kto jest szczególnie narażony na ból kolan?
Jeśli chodzi o choroby powodujące ból stawu kolanowego, znaczenie ma płeć. Na chorobę zwyrodnieniową stawów i reumatoidalne zapalenie stawów częściej kobiety chorują. Z kolei zesztywniające zapalenie stawów w dużej mierze dotyczy młodych mężczyzn. Ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów dotyczy ok. 60% mężczyzn i 70% kobiet w wieku 65 lat. Prawdopodobieństw wystąpienia dolegliwości rośnie wraz z wiekiem. Kolana mogą boleć również młode osoby – zarówno te, które uprawiają sport wyczynowo i narażają stawy na duże obciążenia, jak i te, które całkowicie zrezygnowały z aktywności. Bólom kolan sprzyja także otyłość.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
- https://wformie24.poradnikzdrowie.pl/cwiczenia/nogi/cwiczenia-na-bol-kolan-5-cwiczen-wzmacniajaco-rozciagajacych-aa-js3j-DetF-qHe2.html (dostęp 2021.02.12)
- https://lekarzebezkolejki.pl/blog/bol-kolana-czym-moze-byc-spowodowany/w-828#jakie-struktury-kolana-moga-ulec-uszkodzeniu (dostęp 2021.02.12)
- https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,bole-kolana—przyczyny-i-leczenie–bol-stawow-kolanowych,artykul,1580696.html (dostęp 2021.02.12)
- Jones B.Q., et al., Nonsurgical Management of Knee Pain in Adults, Am Fam Physician. 2015;92(10):875883, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/147694,postepowanie-zachowawcze-u-doroslych-pacjentow-z-bolem-kolana (dostęp 2021.02.12)
