Uraz kolana spowodowany kontuzją sportową – typ, rozpoznanie, leczenie

Ze wszystkich stawów w organizmie człowieka to kolanowy jest największy i najbardziej złożony. Ma on specyficzną budowę i długą dźwignię, to sprzyja powstawaniu urazów przy przeciążeniu, dlatego jest często uszkadzany. Najwięcej kontuzji kolana ma miejsce podczas uprawiania sportu. Jakie urazy stawu kolanowego występują najczęściej i jak postępować w przypadku każdego z nich?

Staw kolanowy każdego dnia poddawany jest dużym obciążeniom i mikrourazom, a otaczające go mięśnie podlegają nadmiernym napięciom i rozciągnięciom. Szczególnie narażeni na uszkodzenie kolana są sportowcy, którzy zbytnio obciążają kończyny dolne lub wykonają ćwiczenie nieprawidłowo. Najbardziej podatne na uszkodzenia są znajdujące się między powierzchniami stawowymi kości piszczelowej oraz udowej łąkotki, których zadaniem jest absorbować wstrząsy. Równie często kontuzjom ulegają więzadła stabilizujące kolano. Z kolei na trzecim miejscu są urazy rzepki.

Spis treści:

• Urazy kolana – jakie są ich rodzaje?
• Ból kolana przy zginaniu – stłuczenie czy kontuzja?
• Urazy kolana – diagnostyka
• Jak wygląda leczenie urazów kolan?

Urazy kolana – jakie są ich rodzaje?

Zmiany patologiczne w obrębie stawu kolanowego to m.in. sytuacje wymienione poniżej.

• Boczne przyparcie rzepki – to patologia w obrębie stawu rzepkowo-udowego. Pojawia się w wyniku zwiększonego nacisku na kłykieć boczny kości udowej, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie rzepki. Bocznemu przyparciu rzepki zazwyczaj towarzyszy ból i stan zapalny, następnie dochodzi do osłabienia mięśnia i uszkodzenia chrząstki stawowej. Ważne jest, aby w porę podjąć skuteczne leczenie, w przeciwnym razie może dojść do trwałych zmian zwyrodnieniowych.
• Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego-ACL (z ang. anterior cruciate ligament) – do jego wystąpienia prowadzi ruch zgięcia z jednoczesną rotacją kolana lub rotacja na prostym kolanie. Przy urazie pojawia się krwiak śródstawowy, przerwanie torebki stawowej oraz uszkodzenie powierzchni stawowej. Znacznie rzadziej występują dodatkowo złamania kości. Pacjenci najczęściej zgłaszają „uciekanie kolana”, co świadczy o jego niestabilności.
• Triada O’Donoghue – jednoczesne uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego (MCL, medial colateral ligament), łąkotki przyśrodkowej oraz więzadła krzyżowego przedniego (WKP). Jest to poważne uszkodzenie strukturalne stawu, któremu towarzyszy duże zaburzenie stabilizacji. Do objawów triady należą: silny ból, krwiak oraz niestabilność przyśrodkowa i przednia. Podczas leczenia urazu wykonuje się artroskopię stawu kolanowego.
• Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej – często występuje u osób, które zmagają się z koślawością kolan. Uraz może powstać podczas ruchu lub na skutek wieli mikrourazów. Uszkodzeniem łąkotki często uszkodzeniu ulega także chrząstka. Kontuzjowany uskarża się na kłujący ból w końcowej fazie zginania lub blokowanie kolana podczas wyprostu.
• Przeciążenie więzadła rzepki – „kolano skoczka” – ból odczuwany jest poniżej więzadła rzepki. Objawy są niemal identyczne jak przy dolegliwościach stawu rzepkowo-udowego, dlatego trzeba wykonać USG lub Rezonans magnetyczny, aby móc postawić jednoznaczną diagnozę.

Ból kolana przy zginaniu – stłuczenie czy kontuzja?

Kontuzja kolana nie musi być poważna. W przypadku stłuczenia z przykrymi objawami takimi jak ból kolana przy chodzeniu można poradzić sobie samemu przy zastosowaniu domowych metod leczenia, a dolegliwości samoistnie ustępują w ciągu kilku dni od ich wystąpienia. Jeśli jednak po kilku dobach od wystąpienia urazu kłujący ból w kolanie nie zniknie albo jeszcze się nasili, powinno się umówić wizytę u ortopedy.

Kiedy nie można zwlekać z wizytą u lekarza? Jak najszybciej skonsultuj swój przypadek wtedy, gdy:

• nie jesteś w stanie całkowicie wyprostować nogi,
• masz uczucie braku stabilności w kolanie,
• odczuwasz silny ból kolana przy zginaniu lub chodzeniu,
• pojawił się wysięk w stawie.

Urazy kolana – diagnostyka

W zależności od objawów, jakie wystąpiły u pacjenta w wyniku kontuzji, lekarz może uznać za konieczne wykonanie szeregu badań diagnostycznych. Podstawowym i najczęściej wykonywanym w takich przypadkach jest RTG stawu kolanowego. Jako uzupełnienie należy wykonać dodatkowo USG, dzięki któremu lekarz będzie mógł ocenić wydolność np. więzadeł.

W niektórych przypadkach trzeba poszerzyć diagnostykę i wykonać badania takie jak rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową. Pierwsze badanie pozwala dobrze zobrazować chrząstkę, strukturę kości i więzadeł. Dzięki drugiemu można dostrzec złamania również te kompresyjne, których czasem nie widać w RTG.

Jak wygląda leczenie urazów kolan?

Postępowanie zależy w dużej mierze od tego, z jakim rodzajem urazu mamy do czynienia. Kluczowe znaczenie ma także wielkość uszkodzenia czy ogólny stan pacjenta. W wielu przypadkach pojawia się konieczności stabilizacji stawu kolanowego. Jednak podstawą leczenia bez względu na rodzaj kontuzji jest rehabilitacja kolana.

Kontuzjowany powinien rozpocząć rehabilitację najszybciej jak to możliwe. Do rehabilitacji stawu kolanowego można wykorzystać wiele różnych zabiegów, spośród których specjalista wybiera te mające szansę przynieść u pacjenta widoczne rezultaty. Najczęściej stosuje się takie zabiegi jak laseroterapia, prądy, ultradźwięki, pole magnetyczne czy indywidualna terapia manualna.

Aby złagodzić dolegliwości bólowe i przyspieszyć leczenie często stosuje się również maści przeciwbólowe czy preparaty o działaniu łagodzącym ból w tabletkach. W przypadku opuchlizny kontuzjowany może robić sobie także zimne okłady. W przypadku ciężkich urazów, których nie da się wyleczyć w inny sposób, konieczne staje się przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Jest to jednak ostateczność i decyduje o tym lekarz prowadzący.

Trafna diagnoza i właściwy sposób leczenia pozwala pozbyć się dolegliwości i odzyskać pełną sprawność. Dlatego w przypadku poważnego urazu najlepiej od razu skierować swoje kroki do lekarza, aby uzyskać profesjonalną pomoc.

Bez względu na konkretną przyczynę wystąpienia kontuzji kolana warto skorzystać z pomocy farmaceutyków o sprawdzonym składzie. Lek Diky spray to aerozol o największym w przypadku stosowania miejscowego stężeniu diklofenaku sodowego. Niesteroidowa substancja czynna leku, o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych, skutecznie uśmierza ból związany z wszelkiego rodzaju kontuzjami kolana. Dzięki wygodnej formie aerozolu lek zaczyna działać już po kilku minutach, minimalizując dolegliwości bólowe utrudniające codzienne funkcjonowanie.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. D. Skalski, P. Lizakowski, Z. Nietupska i in., Medycyna i zdrowie. Wybrane aspekty ratownictwa Tom 2, PSW, 8-193; 2017.
2. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/130008,urazy-stawu-kolanowego (dostęp 2021.02.04)