Stłuczony palec – objawy, pierwsza pomoc, leczenie

Stłuczenie palca to powszechnie występująca kontuzja, której nabawić się można podczas wykonywania prostych codziennych czynności. Wystarczy niefortunnie uderzyć w coś ręką, zawadzić nogą o mebel lub niepostrzeżenie przytrzasnąć palec drzwiami, aby pojawiły się objawy typowe dla stłuczenia jak silny ból, obrzęk i krwiak. Na szczęście ze stłuczeniem z powodzeniem można radzić sobie domowymi sposobami, co innego jednak, gdy palec jest wybity lub złamany. Sprawdź, jakie stłuczenie daje objawy i jak odróżnić je od innych urazów. Poznaj domowe sposoby na stłuczenia. Dowiedz się także, kiedy warto udać się do lekarza i rozpocząć specjalistyczne leczenie.

Spis treści:

• Stłuczenie palca – co to za uraz i jak powstaje?
• Stłuczony palec – objawy. Jak rozpoznać stłuczenie?
• Jak odróżnić stłuczenie od wybicia palca lub złamania?
• Pierwsza pomoc po stłuczeniu palca i domowe sposoby na ból
• Kiedy stłuczony palec u ręki warto skonsultować z lekarzem?

Stłuczenie palca – co to za uraz i jak powstaje?

Stłuczenie cechuje się obrażeniami tkanek miękkich powstałymi na skutek zadziałania siły zewnętrznej. Do urazu palca może dojść na wiele różnych sposobów, najczęściej poprzez nieuwagę lub pośpiech. Stłuczony może zostać tak naprawdę każdy palec u ręki: kciuk, wskazujący, środkowy, serdeczny lub mały, z kolei w stopie najbardziej narażony na urazy ze względu na swoje położenie jest mały palec i paluch.

Stłuczenie tkanek miękkich występujących w obrębie palca następuje w bezpośrednim polu działania jakiejś siły zewnętrznej, np. uderzenia. Tkanki ulegają uszkodzeniu, a naczynia krwionośne zgnieceniu. Wiąże się to z pojawieniem wielu nieprzyjemnych dolegliwości, które czasami są tak silne, że budzą niepokój i skłaniają do podejrzenia, że powstały uraz jest dużo poważniejszy niż w rzeczywistości¹.

Co istotne, przy stłuczeniach na ogół nie dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Jeśli takie nastąpi, najprawdopodobniej mamy do czynienia z innym rodzajem urazu lub dodatkową raną.

Stłuczony palec – objawy. Jak rozpoznać stłuczenie?

Stłuczenie palca może dawać szereg objawów o różnym stopniu nasilenia, ale zwykle charakteryzuje się punktowym, silnym, ostrym i kłującym bólem. Palec jest spuchnięty i widoczne są na nim drobne krwawe wylewy, siniaki lub krwiaki. W miejscu stłuczenia może pojawić się uczucie ciepła oraz wrażliwość na dotyk. Poruszanie palcem może być trudne i przyczyniać się do nasilenia przykrych dolegliwości, które niekiedy wręcz uniemożliwiają wykonywanie jakichkolwiek ruchów. Dłonie i stopy są silnie unerwione, dlatego objawy zbitego palca są szczególnie dotkliwe i mocno dają się we znaki¹.

Jak odróżnić stłuczenie od wybicia palca lub złamania?

Obolały i spuchnięty palec nie zawsze jest stłuczony. Poważniejsze od zwykłego stłuczenia są takie urazy jak:

• wybicie palca – o wybitym palcu mówi się wtedy, gdy dochodzi do zwichnięcia stawu, czyli przemieszczenia końców kości względem siebie, poza naturalne, fizjologiczne położenie. Zwichnięcie palca jest skutkiem przekroczenia przez siłę urazu wytrzymałości torebki stawowej i otaczających więzadeł. Najczęściej dotyczy stawów międzypaliczkowych palców rąk. Od stłuczenia odróżnić je można po tym, że występuje nieprawidłowe ułożenie i zniekształcony obrys stawu. Leczenie polega na nastawieniu wybitego palca, zwykle w sposób zachowawczy, choć niekiedy potrzebna jest interwencja chirurgiczna. Po nastawieniu konieczne jest unieruchomienie palca w postaci szyny gipsowej²;
• złamanie palca – to przerwanie ciągłości jednej lub kilku kości tworzących palec, czyli paliczków. Złamanie może mieć różny charakter. Wyróżnia się: złamanie otwarte i zamknięte, proste i złożone, skośne i poprzeczne czy wieloodłamowe. Uraz powoduje nieprawidłowe ułożenie palca oraz trzaski i tarcia odłamów kostnych, po czym można go odróżnić od stłuczenia. W leczeniu złamań palców zastosowanie znajduje nastawienie i unieruchomienie³.

Pierwsza pomoc po stłuczeniu palca i domowe sposoby na ból

W przypadku wystąpienia łagodnego lub umiarkowanego urazu takiego jak właśnie stłuczenie, można stosować leczenie zachowawcze obejmujące⁴:

• odciążanie i oszczędzanie palca – przede wszystkim warto powstrzymać się od wykonywania czynności angażujących rękę, najlepiej przez co najmniej 1–2 dni. Dodatkowo warto założyć na palec specjalną ortezę;
• robienie zimnych okładów – zimne kompresy powinno się stosować w razie opuchlizny przez minimum 10 minut nawet co 2–3 godziny;
• smarowanie maścią lub żelem – w aptece bez recepty kupić można preparaty do stosowania miejscowego na potłuczenia o przeciwbólowym działaniu, które powinny skutecznie uśmierzyć ból. Jeśli dolegliwości bólowe mocno dają się we znaki, można dodatkowo sięgnąć po doustne środki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), np. ibuprofen, ketoprofen lub naproksen.

Wskazane metody leczenia powinny szybko przynieść dobre efekty.

Kiedy stłuczony palec u ręki warto skonsultować z lekarzem?

Stłuczenie palca można leczyć samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem, przy zastosowaniu domowych sposobów i ogólnodostępnych środków. Jeśli jednak urazu nie da się wyleczyć, to najprawdopodobniej jest on znacznie poważniejszy, niż nam się wydawało. Gdy leczenie domowe nie przynosi rezultatów, wskazana jest konsultacja z lekarzem. Wizytę warto umówić przede wszystkim wtedy, gdy palec jest siny i nie da się nim poruszać, w dodatku obrys stawu jest zniekształcony, a położenie kości zmienione^2,3. Wskazaniem do zasięgnięcia porady specjalisty jest także stłuczony palec u dziecka z uwagi na fakt, że maluch może mieć problem z dokładnym opisaniem odczuwanych dolegliwości, przez co samodzielnie postawiona w tym przypadku diagnoza może okazać się nietrafna.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące stłuczonego palca:

1. Jak rozpoznać stłuczony palec?

Objawy wskazujące na stłuczenie to m.in. ostry ból nasilający się przy dotyku, obrzęk i siniaki w miejscu stłuczenia. Dodatkowo wystąpić może ograniczenie ruchomości lub całkowita niemożność poruszania stłuczonym palcem.

2. Jak długo goi się stłuczony palec?

Dolegliwości bólowe po stłuczeniu palca mogą utrzymywać się od 1 do 3 tygodni, przy czym z dnia na dzień stopniowo maleją.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

3. Sułko J., Zamknięte obrażenia tkanek miękkich, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165546,zamkniete-obrazenia-tkanek-miekkich (dostęp: 2022.08.25.)).
4. Sułko J., Zwichnięcie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165512,zwichniecie (dostęp: 2022.08.25.)).
5. Sułko J., Złamanie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165537,zlamanie (dostęp: 2022.08.25.)).
6. Łęgosz P., Sarzyńska S., Małdyk P., Podstawowe zasady postępowania w leczeniu zachowawczym urazów związanych z rekreacyjnym uprawianiem sportu, Z praktyki ortopedy, 3 września 2019, NR 15 (Sierpień 2019).