Czym jest ból kolana i jak sobie z nim poradzić?

Ból kolana występuje u blisko 25% osób dorosłych, powodując ograniczenie czynności stawu, zdolności poruszania się oraz pogorszenie jakości życia. Z czego wynika? Przede wszystkim ze skomplikowanej budowy oraz funkcji pełnionych przez staw kolanowy, który jest bardzo podatny na różnego rodzaju urazy – zwłaszcza u osób starszych albo nadmiernie aktywnych. Jakie są jego przyczyny i które z metod wykorzystuje się do leczenia bólu kolana?

Spis treści:

• Ból kolana – przyczyny
• Kto najczęściej cierpi na zapalenia stawu kolanowego?
• Ból w kolanie a rodzaj dolegliwości
• Jak leczy się ból kolan?
• Zapobieganie bólowi kolan jest możliwe!

Ból kolana – przyczyny

Ból kolan może mieć różne przyczyny i dotykać zarówno osób młodych, jak i starszych. Wynika z nadmiernego obciążenia stawu kolanowego, który w konsekwencji zużywa się i narażony jest na liczne dolegliwości.

Ból w kolanie może pojawić się w wyniku różnych czynników. Do tych najczęstszych zaliczamy:

• urazy: stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia, stawu kolanowego (rzepki), zwłaszcza u biegaczy i osób aktywnych fizycznie;
• choroby zapalne, np. reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego, zesztywniające zapalenie stawów;
• zmiany zwyrodnieniowe stawów (choroba zwyrodnieniowa stawów);
• deformacje, np. koślawość, szpotawość.

Co więcej, istnieją dodatkowe czynniki, które sprzyjają powstawaniu dolegliwości bólowych stawów kolanowych. Są to między innymi:

• nadwaga i otyłość;
• brak ćwiczeń fizycznych i aktywności ruchowej (tzw. siedzący tryb życia);
• przebyte urazy.

Ból kolan u dzieci i osób młodych jest często związany z urazami, np. sportowymi, i pojawia się np. w wyniku nieodpowiedniej techniki biegu, braku właściwej rozgrzewki czy zbyt dużej intensywności ćwiczeń. To jednak nie wszystko – może być również spowodowany także chorobami zapalnymi, zwłaszcza gdy towarzyszy mu obrzęk i wysięk w stawie.

U osób starszych najczęstszą przyczyną bólu kolan są zmiany zwyrodnieniowe (choroba zwyrodnieniowa stawów). Niezależnie od przyczyny, wielkości bólu czy innych objawów, jakie mu towarzyszą, niezbędna jest konsultacja ze specjalistą – im szybciej rozpocznie się leczenie bólu kolana, tym większa będzie szansa na przywrócenie pełnej sprawności stawu!

Kto najczęściej cierpi na zapalenia stawu kolanowego?

Na chorobę zwyrodnieniową stawów i reumatoidalne zapalenie stawów chorują częściej kobiety, natomiast zesztywniające zapalenie stawów częściej dotyczy młodych mężczyzn. Ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów dotyczy ok. 60% mężczyzn i 70% kobiet w wieku 65 lat i jego częstość występowania rośnie wraz z wiekiem.

Z czego to wynika? Przede wszystkim z faktu, że stawy, podobnie jak inne części ludzkiego ciała, ulegają ciągłej eksploatacji. Dotyczy to zwłaszcza kolan, które przez kilkadziesiąt lat życia człowieka narażone są na ciągłe obciążenia, w wyniku których dochodzi do zmian w chrząstce stawowej. Ulega uszkodzeniu i staje się coraz cieńsza – wtedy ból kolana (w nocy, w spoczynku i podczas poruszania się) może być bardzo duży, podobnie jak trudności w poruszaniu się.

Dolegliwości bólowe mogą dotyczyć również ludzi młodych, które nie uprawiają sportu i prowadzą niezdrowy tryb życia. U osób z nadwagą i otyłością bóle w kolanach najczęściej są spowodowane chorobą zwyrodnieniową stawów. Na szczęście w każdym przypadku leczenie bólu kolana jest możliwe – wystarczy zgłosić się do specjalisty, który zapewni kompleksowe wsparcie w problemie i przepisze leki lub zleci rehabilitację.

Ból w kolanie a rodzaj dolegliwości

Warto zwrócić uwagę na charakter bólu, jego nasilenie i czas występowania w ciągu doby. W przypadku zapalnych chorób reumatycznych zauważa się nasilenie bólu kolana w spoczynku (w nocy i rano) i jest on powiązany ze sztywnością poranną stawów, natomiast w chorobie zwyrodnieniowej stawów ból występuje w ciągu dnia, po przesileniu.

Z kolei w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów mamy do czynienia z nasileniem się bólu kolan przy chodzeniu (szczególnie po schodach) i przy wykonywaniu czynności przy pozycji stojącej. Dodatkowo może wystąpić uczucie niestabilności stawu i sztywności po zasiedzeniu się czy po wstaniu z łóżka, które jednak jest krótkotrwałe i mija po rozchodzeniu się.

Widocznym objawem jest poszerzenie obrysu stawu, co jednak nie oznacza wysięku w stawie. Typowe jest występowanie trzeszczeń w stawie i ograniczenia ruchomości.

Jak leczy się ból kolan?

W niektórych przypadkach możliwe jest domowe leczenie zapalenia stawu kolanowego poprzez dobór i wykonywanie odpowiednich ćwiczeń, chodzenie w odpowiednim obuwiu albo zrzucenie zbędnych kilogramów. Często jednak niezbędna okaże się pomoc specjalisty.

Do najczęstszych sposobów leczenia bólu kolan zaliczamy więc:

• ćwiczenia domowe, które pozwalają wzmocnić staw – zaliczamy do nich między innymi unoszenie nóg w wyproście, ściskanie poduszki czy rozciąganie z paskiem;
• rehabilitację, która będzie odbywać się pod okiem doświadczonego specjalisty;
• redukcję masy ciała (w przypadku otyłości lub nadwagi, które również mogą prowadzić do bólu w kolanach);

• chodzenie w odpowiednich butach (z podeszwą eliminującą mikrowstrząsy podłoża);
• ortezy i stabilizatory stawu kolanowego;
• laski lub kule (w celu odciążenia chorego stawu);
• farmakoterapię (najczęściej niesterydowe leki przeciwzapalne stosowane miejscowo i/lub doustnie oraz leki przeciwbólowe).

Zapobieganie bólowi kolan jest możliwe!

Warto stosować również metody, dzięki którym zmniejszysz ryzyko pojawienia się problemów w przyszłości. Jest to możliwe dzięki kilku prostym, codziennym nawykom. Jeżeli chcesz skutecznie zapobiec bólowi kolan:

• dobieraj odpowiednio obuwie (z miękką podeszwą);
• nie używaj butów na wysokim obcasie (> 4,5 cm);
• dbaj o prawidłową masę ciała;
• bądź aktywny, pływaj, regularnie korzystaj z roweru – bardzo przydatny może być domowy rowerek stacjonarny (ruszaj się, ile tylko możesz!);

• unikaj dźwigania dużych ciężarów;
• nie zginaj kolana w ekstremalnych zakresach, np. nie siadaj na piętach;
• stosuj ortezy, stabilizatory stawu lub laskę co odciąży chory staw kolanowy;
• uczęszczaj na rehabilitację ruchową i ćwicz w domu.

Bólu kolan nie należy bagatelizować. Szczególnie jeżeli trwa on długo, należy zgłosić się do lekarza.

Z uciążliwym bólem kolana, spowodowanym kontuzją czy przeciążeniem stawów, możemy radzić sobie na kilka sposobów. Pomocnym, godnym zaufania środkiem w przypadku tego typu dolegliwości bólowych jest lek w aerozolu Diky. Swoją skuteczność lek ten zawdzięcza substancji czynnej, jaką jest diklofenak sodowy – niesteroidowa substancja o silnych właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Diky 4% skutecznie uśmierza ból kolana, niwelując występujący wraz z nim stan zapalny, a tym samym skracając czas leczenia i rekonwalescencji stawu.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. https://wformie24.poradnikzdrowie.pl/cwiczenia/nogi/cwiczenia-na-bol-kolan-5-cwiczen-wzmacniajaco-rozciagajacych-aa-js3j-DetF-qHe2.html (dostęp 2021.02.12)
2. https://lekarzebezkolejki.pl/blog/bol-kolana-czym-moze-byc-spowodowany/w-828#jakie-struktury-kolana-moga-ulec-uszkodzeniu (dostęp 2021.02.12)
3. https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,bole-kolana—przyczyny-i-leczenie–bol-stawow-kolanowych,artykul,1580696.html (dostęp 2021.02.12)
4. Jones B.Q., et al., Nonsurgical Management of Knee Pain in Adults, Am Fam Physician. 2015;92(10):875883, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/147694,postepowanie-zachowawcze-u-doroslych-pacjentow-z-bolem-kolana  (dostęp 2021.02.12)