Ból bioder – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Ból bioder może mieć różnorodne przyczyny – od zwykłych urazów po poważne schorzenia, takie jak choroba reumatoidalna czy stany zwyrodnieniowe.¹ Ból bioder sprawia dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu, a w dalszej perspektywie – jeśli wynika z chorób stawów, może prowadzić do trwałej niepełnosprawności. Co wywołuje ból bioder? Na jakie schorzenia może wskazywać? Jakie leczenie podjąć?

Spis treści:

• Ból bioder – przyczyny. Co powoduje dolegliwość?
• Choroba zwyrodnieniowa stawów
• Ból bioder w ciąży – skąd się bierze?
• Ból bioder a sport – na co uważać?
• Ból bioder – leczenie
• Ćwiczenia na ból bioder – jak wykonać?

Ból bioder – przyczyny. Co powoduje dolegliwość?

Ból bioder to bardzo powszechna dolegliwość pojawiająca się na skutek różnych czynników. Może wynikać zarówno ze zwyczajnego przeciążenia stawu, jak i sygnalizować rozwój poważnych schorzeń w obrębie tych struktur. Co istotne, ból bioder może wynikać zarówno z samych zmian w jego obrębie, jak i z elementów otaczających go, takich jak np. ścięgna czy mięśnie, znajdujące się wokół stawu.²

Ból bioder wynikający z przeciążenia czy innych, mało groźnych czynników zwykle znika w przeciągu kilku dni. Jeśli tak się nie dzieje, warto skonsultować się z lekarzem, gdyż powodem tego może być uraz lub stan chorobowy.²

Najczęstsze przyczyny występowania bólu w biodrze to¹:

• choroba zwyrodnieniowa,
• stany reumatoidalne stawów i struktur otaczających je,
• polimialgia reumatyczna,
• stany zapalne błony maziowej obecnej w stawach,
• dna moczanowa.

Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa to schorzenie o charakterze przewlekłym, w przebiegu którego nie występują tzw. stany zapalne. Choroba wiąże się ze stopniowym zanikiem produkcji mazi stawowej i tym samym niszczeniem chrząstki stawowej. W jej przebiegu mogą powstawać m.in. narośla kostne (tzw. osteofity) czy inne nieprawidłowości w obrębie m.in. ścięgien, mięśni bądź więzadeł.³ Schorzenie zwykle obejmuje jeden staw lub kilka.¹

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej to¹:

• wady postawy,
• nadmierna masa ciała – nadwaga, otyłość;
• choroby metaboliczne,
• choroby endokrynologiczne, np. schorzenia tarczycy.

Objawy zwyrodnienia w obrębie stawu biodrowego to¹:

• ból bioder, początkowo odczuwalny zwłaszcza w czasie wykonywania ruchu natomiast wraz z rozwojem schorzenia – także podczas spoczynku;
• ograniczenie zakresu ruchomości stawu biodrowego;
• sztywność w stawie;
• widoczne deformacje w obrębie stawu.

Innym częstym schorzeniem, związanym z bólem bioder, jest także reumatyzm tkanek miękkich. Stany reumatyczne w tym obrębie rozwijają się najczęściej jako konsekwencja urazów czy długotrwałego przeciążania stawu, np. w wyniku pracy zawodowej.¹ Dlatego należy pamiętać o odciążaniu stawu biodrowego.

Ból bioder w ciąży – skąd się bierze?

W czasie ciąży, z przyczyn fizjologicznych, dochodzi do kilkukrotnego zwiększenia rozmiarów macicy. To w pewien sposób zmienia środek ciężkości i może powodować przeciążenie m.in. stawu biodrowego.⁴ Dlatego też przyszłe mamy mogą zmagać się z tym problem. Warto jednak pamiętać, że zwykle ból bioder w ciąży jest zjawiskiem naturalnym.

Ból bioder a sport – na co uważać?

Aktywność fizyczna jest ważnym elementem zdrowej higieny życia i powinna być praktykowana przez każdego w każdym przedziale wiekowym – z uwzględnieniem indywidualnych możliwości i preferencji.⁵

Niestety na skutek różnych czynników, np. zbyt słabego przygotowania do treningu czy wielu czynników losowych, aktywność fizyczna może wiązać się także z różnymi urazami, m.in. złamaniami, naderwaniami czy stanami przeciążeniowymi.⁵ Ze względu na stany przeciążeniowe lub np. brak właściwego przygotowania się do treningu może pojawiać się m.in. ból bioder po bieganiu czy innej aktywności.

Ból bioder – leczenie

W leczeniu łagodnego bólu bioder, spowodowanego np. upadkiem czy kontuzją, można sięgnąć po preparaty działające miejscowo, np. Diky Spray.⁶ Natomiast, gdy dolegliwości te wynikają ze stanów chorobowych, konieczne jest wdrożenie odpowiednich działań medycznych. Warto pamiętać także o tym, aby w miarę możliwości odciążyć staw. W warunkach domowych można także skorzystać z metod leczenia zimnem i zastosować okłady lodem – szczególnie gdy występują stany zapalne.²

Do bardziej zaawansowanych, medycznych metod leczenia zalicza się przede wszystkim rehabilitację oraz w razie konieczności – zabieg endoplastyki stawu biodrowego. Polega on na zastąpieniu chorego fragmentu stawu sztuczną protezą.⁶

Endoplastyka stawu biodrowego pozwala chorym zlikwidować dolegliwości bólowe oraz poprawić sprawność ruchową na co dzień. Efekty w zakresie lepszej funkcjonalności po zabiegu są lepsze, jeśli pacjent odpowiednio się do niego przygotował, biorąc m.in. udział w rehabilitacji.⁶

Ćwiczenia na ból bioder – jak wykonać?

Aby złagodzić ból bioder i poprawić funkcjonalność stawu w tym obszarze, warto wykonywać odpowiednie ćwiczenia. Przede wszystkim należy odwiedzić odpowiedniego specjalistę – fizjoterapeutę, który indywidualnie dobierze plan leczenia. Wykonując ćwiczenia, należy pamiętać o systematyczności i regularności – tylko dzięki temu można zauważyć poprawę.

Do ćwiczeń w warunkach domowych warto zaopatrzyć się m.in. w matę oraz wałek pod biodra (można zastąpić zwiniętym ręcznikiem lub kocem). Pozwoli to uniknąć dyskomfortu podczas ćwiczeń – większość z nich wykonywana jest w pozycji leżącej. Jednym z polecanych ćwiczeń jest m.in. naprzemienne przyciąganie nogi zgiętej w kolanie do tułowia w leżeniu na plecach.⁷

Dla urozmaicenia treningu i wzmocnienia mięśni warto skorzystać akcesoriów, takich jak np. mała piłka gimnastyczna.⁷ Pozwoli ona również na lepsze wyczucie środka ciężkości w ciele.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Jasik A., Marcinowska-Suchowierska E., Bóle stawów u osób w wieku podeszłym, Postępy Nauk Medycznych, 2011.
2. Guła Z., Ból stawów: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, 2022, dostęp: 7.05.2022.
3. Cwanek J., Ciećkiewicz A., Wczesne wyniki leczenia chorych po implantacji sztucznego stawu biodrowego, Problemy Nauk Stosowanych, 2019.
4. Bacz A., Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży, Medycyna Praktyczna, 2021, dostęp: 7.05.2022.
5. Złotkowska R., Negatywne skutki aktywności fizycznej oraz uprawiania sportu, Hygeia Public Health, 2015.
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego: DIKY 4%, aerozol na skórę, roztwór. Dostęp: 9.11.2021
7. Sapuła R. i inni, Wpływ protezoplastyki bioder na aktywność seksualną pacjentów, Seksuologia Polska, 2016.
8. Mirek E., Filip M., Zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych, Medycyna Praktyczna, 2017, dostęo: 7.05.2022