Zwyrodnienie stawu skokowego – przyczyny, objawy i leczenie

Doświadczasz bólu w okolicach kostki? Obserwujesz sztywność lub zniekształcenie w tym obszarze? A może pojawiły się obrzęki lub trzeszczenia? To mogą być objawy choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego. Dowiedz się, jakie są przyczyny takiego stanu, jakich symptomów jeszcze można się spodziewać oraz jak przebiega leczenie.

Spis treści:

• Zwyrodnienie stawu skokowego: co to za schorzenie?
• Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego
• Artroza stawu skokowego – przyczyny
• Jak wygląda leczenie artrozy stawu skokowego?

Zwyrodnienie stawu skokowego: co to za schorzenie?

Bez względu na to, jakiego obszaru dotyka, choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) ma zawsze dość zbliżoną definicję. W ten sposób określa się schorzenie rozwijające się na skutek czynników biologicznych oraz mechanicznych. W ich wyniku dochodzi do degradacji lub tworzenia się chrząstki stawowej, jak również podchrzęstnej warstwy kości. Z czasem zmiany zwyrodnieniowe obejmują wszystkie tkanki stawu [1]. Mogą się one rozwinąć w konsekwencji ilościowych i jakościowych zaburzeń w obrębie chrząstki stawowej. To jej „zadaniem” jest amortyzowanie stawu i umożliwienie przesuwania się jego powierzchni [2].

Artroza może dotknąć również staw skokowy, a zatem kostkę. Wówczas mówi się właśnie o zwyrodnieniu stawu skokowego.

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego

Czym może się objawiać artroza stawu skokowego? Zakres objawów może być zróżnicowany. Najczęściej pojawiają się jednak[3]:

• ból stawu skokowego — może on mieć różny stopień nasilenia; początkowo pojawia się głównie w trakcie ruchu, np. podczas chodzenia czy biegania, a także po długim bezruchu i ustępuje przy spoczynku; później może się nasilać wraz z postępem choroby;
• krótkotrwała sztywność w stawie skokowym — trwa zazwyczaj do 30 minut i pojawia się po okresie bezruchu, m.in. po nocy czy po spędzeniu długiego czasu w pozycji siedzącej, np. w pracy;
• ograniczenie ruchomości stawu, np. problem z wykonaniem zgięcia grzbietowego stopy, jak również tyłostopia;
• obrzęki, które pojawiają się zwłaszcza w okresie zaostrzenia objawów;
• wrażenie niestabilności stawu skokowego i zaburzenia chodu;
• wysięki;
• zniekształcenie i poszerzenie obrysu stawu skokowego;
• trzeszczenie w stawie.

Warto podkreślić, że dolegliwości bólowe, obrzęk czy problemy z ruchomością stawu nie zawsze są efektem zwyrodnienia stawu skokowego. Mogą się pojawić również przy innych chorobach lub być wynikiem urazu stawu. Dlatego w przypadku wystąpienia takich symptomów w kończynie warto udać się do lekarza. Przeprowadzi on stosowną diagnostykę, a następnie zaplanuje leczenie choroby, która została wykryta.

Artroza stawu skokowego – przyczyny

W przypadku artrozy stawu skokowego najczęściej eksperci wskazują na dwa warianty tego schorzenia. Są to [2]:

• postać pierwotna, która nie ma jednej, konkretnej przyczyny; występuje częściej wraz z postępem wieku pacjenta;
• postać wtórna — to konsekwencja innych chorób lub przebytych urazów czy zakażeń, jak również np. chorób reumatycznych, metabolicznych (np. cukrzycy) czy innych, w tym hemochromatozy.

Znaczenie dla jej rozwoju może mieć również szeroko pojęty styl życia, w tym [2]:

• nieprawidłowa sylwetka, a zwłaszcza otyłość;
• słaba kondycja fizyczna, a w jej efekcie osłabienie mięśni, które otaczają staw skokowy;
• wykonywana praca — zwyrodnienie stawu skokowego może dotyczyć np. zawodowych tancerzy, łyżwiarzy i inne osoby, które intensywnie obciążają okolice kości skokowej czy stopy, narażając je na przeciążenia;
• zaburzenia budowy stawów, które mogą być konsekwencją wrodzonych nieprawidłowości czy urazu.

Warto podkreślić, że bardziej narażone na zwyrodnienie stawów są [2]:

• kobiety, w szczególności po menopauzie;
• osoby starsze — wraz z wiekiem rośnie ryzyko artrozy.

Jak wygląda leczenie artrozy stawu skokowego?

Sposób leczenia w przebiegu zwyrodnienia stawu skokowego jest uzależniony m.in. od stopnia zaawansowania zmian. Mogą być w nim uwzględnione zarówno metody z obszaru leczenia zachowawczego, jak i chirurgicznego[1].

Leczenie zachowawcze zwyrodnienia stawu skokowego

W ramach leczenia zachowawczego istotne są dwa elementy [1].

1. Leczenie niefarmokologiczne. Obejmuje ono m.in. dietę i odpowiednią aktywność ruchową, z myślą o powrocie pacjenta do odpowiedniej masy ciała i wzmocnieniu mięśni dookoła stawów objętych artrozą. Istotne mogą być też rehabilitacja, w tym kinezyterapia i fizykoterapia, jak również zastosowanie akcesoriów ortopedycznych, np. specjalnego obuwia na płaskostopie czy ortezy.
2. Leczenie farmakologiczne. Jego fundamentem są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – zazwyczaj stosuje się leczenie z wykorzystaniem NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. diklofenaku). Są one podawane m.in. miejscowo, bezpośrednio w obrębie stawu skokowego. Dodatkowo doustnie mogą być pomocne np. paracetamol czy tramadol. Ponadto stosowane mogą być np. glikokortykosteroidy (iniekcje) czy wstrzyknięcia kwasu hialuronowego.

Leczenie chirurgiczne zwyrodnienia okolicy stawu skokowego

Wśród bardziej inwazyjnych metod leczenia artrozy w obrębie stawu skokowego można wskazać[1]:

• zabiegi regeneracyjne chrząstki stawowej, w tym stymulacja szpikiem kostnym, wszczepienie chondrocytów przykrytych błoną kolagenową albo fragmentów chrząstki czy komórek macierzystych;
• leczenie operacyjne, w tym artrodezę (rzadko wykonywane usztywnienie stawu), artroskopię czy aloplastykę stawu.

Odpowiednie leczenie zostanie wdrożone przez specjalistę. Powinno być dopasowane do stopnia zaawansowania artrozy oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zwyrodnienia stawu skokowego: 

1. Czy zwyrodnienie stawu skokowego da się wyleczyć?

Leczenie artrozy w obrębie stawu skokowego ma charakter zachowawczy. Zmian, które już wystąpiły w obrębie powierzchni stawowej, nie da się cofnąć. Można jednak spowolnić ich rozwój i zadbać o poprawę jakości życia pacjenta[2].

2. Jakie zabiegi na zwyrodnienie stawu skokowego?

Ważnym elementem leczenia przy artrozie w okolicach kostki jest fizjoterapia, w tym ćwiczenia fizyczne pod okiem rehabilitanta czy terapia manualna. Istotne mogą być też zabiegi z obszaru fizykoterapii, np. krioterapia [2].

3. Jak wygląda zwyrodnienie stawu skokowego?

Zwyrodnienie w obszarze stawu skokowego może się wiązać z deformacją w obrębie kostki. Najczęstszymi jego objawami są jednak ból, zesztywnienie czy ograniczenie ruchomości [3]Jedna

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

[1] Zimmermann-Górska I., Goncerz G., Szczepański L., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna Praktyczna, dostęp online 9.01.2024 r.: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.13. [2] Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), Medycyna Praktyczna, dostęp online 9.01.2024 r.: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza [3] Klimiuk P.A., Kuryliszyn-Moskal A., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Po Dyplomie, dostęp online 9.01.2024 r.: https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/002/617/original/8_reumatologia_wyd2.pdf