Zwichnięcie nadgarstka – objawy, rehabilitacja i leczenie

Nadgarstek ze względu na swoją skomplikowaną budowę anatomiczną narażony jest na liczne urazy. Najczęściej związane są one z aktywnością rekreacyjną, a do ich powstania dochodzi zwykle w wyniku obronnego i niefortunnego zarazem podparcia się na ręce podczas upadku. Wśród możliwych urazów wymienia się stłuczenie, skręcenie, złamanie i zwichnięcie. Dzisiaj skupimy się na tym ostatnim. Na czym polega zwichnięcie i jak je rozpoznać? Jak postępować w przypadku zwichnięcia nadgarstka? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Kilka słów o budowie nadgarstka
• Zwichnięcie nadgarstka – co to za uraz?
• Najczęstsze przyczyny zwichnięcia nadgarstka
• Charakterystyczne objawy zwichnięcia nadgarstka
• Zwichnięcie, skręcenie a złamanie nadgarstka – czym różnią się te uszkodzenia?
• Uraz nadgarstka – diagnostyka
• Jak wygląda leczenie zwichnięcia nadgarstka?

Kilka słów o budowie nadgarstka

Nadgarstek jest częścią kończyny górnej, zbudowany jest z ośmiu kości ułożonych w dwa rzędy: proksymalny (bliższy) i dystalny (dalszy). Kości szeregu bliższego łączą się z kośćmi przedramienia, natomiast dalszego – z kośćmi śródręcza. Ruchomość i stabilność nadgarstka zależą w dużym stopniu od licznych wewnętrznych więzadeł, łączących poszczególne i wszystkie kości nadgarstka¹.

Zwichnięcie nadgarstka – co to za uraz?

Zwichnięcie nadgarstka to częsty uraz wśród osób aktywnych fizycznie i uprawiających różne sporty. W wyniku kontuzji dochodzi do przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. Elementy kostne, a dokładniej końce kości, przemieszczają się względem siebie, poza naturalne położenie. Przy zwichnięciu następuje trwałe uszkodzenie torebki stawowej i przemieszczenie się powierzchni stawowych. Dochodzi do niego na skutek przekroczenia przez siłę wytrzymałości torebki stawowej i otaczających więzadeł².

Najczęstsze przyczyny zwichnięcia nadgarstka

Do zwichnięcia nadgarstka dochodzi najczęściej w konsekwencji upadku z wysokości i niefortunnego podparcia się ręką. Do powstania urazu dojść może również w wyniku uderzenia o twarde podłoże lub zderzenia z twardym przedmiotem. Przyczyną zwichnięcia nadgarstka może być ponadto zwiotczenie mięśni stabilizujących staw, będące z kolei skutkiem np. stanu zapalnego ręki lub powstania zmian nowotworowych.

Charakterystyczne objawy zwichnięcia nadgarstka

Wśród objawów zwichnięcia nadgarstka wymienia się²:

• zniekształcenie obrysu stawu,
• niefizjologiczne ustawienie kończyny,
• silny ból nadgarstka,
• obrzęk,
• krwiak w okolicy urazu,
• upośledzenie ruchomości,
• poczucie niestabilności w stawie.

Powyższe objawy powinny skłonić do konsultacji lekarskiej z lekarzem pierwszego kontaktu lub specjalistą ortopedą, ponieważ doznany uraz nadgarstka może wymagać specjalistycznego leczenia.

Zwichnięcie, skręcenie a złamanie nadgarstka – czym różnią się te uszkodzenia?

Powiedzieliśmy już sobie, czym jest zwichnięcie nadgarstka. Aby jednak rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące tego urazu i jeszcze bardziej ułatwić jego rozpoznanie, teraz pokrótce opiszemy pozostałe możliwe uszkodzenia, jakie mogą wystąpić w obrębie nadgarstka w wyniku upadku czy uderzenia².

• Stłuczenie nadgarstka – najmniej groźny ze wszystkich urazów, niewymagający konsultacji z lekarzem ani większego leczenia. To zamknięte uszkodzenie tkanek miękkich. Przy stłuczeniu może pojawić się umiarkowany ból nadgarstka oraz niewielki obrzęk i zasinienie.
• Skręcenie nadgarstka – dochodzi do naciągnięcia lub całkowitego zerwania więzadła. Jeśli ból i obrzęk występują wzdłuż grzbietu nadgarstka, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z uszkodzeniem więzadła łódeczkowato-księżycowatego. Z kolei ból po stronie łokciowej i znaczne osłabienie ręki w nadgarstku wskazuje na uszkodzenie więzadła księżycowato-trójgraniastego.
• Złamanie nadgarstka – możliwych jest kilka rodzajów złamań, np. złamanie Collesa lub Smitha (dotyczy nasady dalszej kości promieniowej) czy złamanie kości łódeczkowatej. Podczas złamania może dojść też do uszkodzenia torebki stawowej, ścięgna czy okolicznych mięśni. O złamaniu mogą świadczyć objawy takie jak zniekształcenie miejsca urazu, silny ból, opuchlizna, usztywnienie nadgarstka i drętwienie palców.

Uraz nadgarstka – diagnostyka

Zaraz po doznaniu urazu nadgarstek należy unieruchomić (staw i dwie sąsiednie kości), następnie udać się do lekarza. Wszelkie urazy kończyny górnej i nadgarstka wymagają diagnostyki. Choć na podstawie objawów może wydawać się, że mamy do czynienia ze zwichnięciem, to kontuzja może być znacznie poważniejsza. Mogło choćby dojść do złamania kości nadgarstka, czego nie da się stwierdzić w wyniku badania fizykalnego. Dlatego pacjenci z podejrzeniem zwichnięcia nadgarstka najczęściej kierowani są do zrobienia zdjęcia rentgenowskiego. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, oprócz prześwietlenia RTG może zlecić ponadto wykonanie innych badań obrazowych, np. rezonansu magnetycznego (MRI) lub ultrasonografii (USG). Dopiero na podstawie wyników przeprowadzonych badań można postawić jednoznaczną diagnozę i zaplanować odpowiednie leczenie³.

Jak wygląda leczenie zwichnięcia nadgarstka?

Zwichnięcie będące wynikiem urazu wymaga leczenia, które polega na nastawieniu przemieszczonych końców kości i odtworzeniu układu stawu. Zwykle nastawienie wykonuje się nieoperacyjnie, w warunkach ambulatoryjnych, jeśli jednak zachowawcze postępowanie nie przynosi rezultatu, to konieczne będzie leczenie operacyjne (chirurgiczne)².

Po nastawieniu zwichnięcia pacjentowi zakładane jest unieruchomienie w postaci szyny gipsowej, która później zwykle zamieniana jest na stabilizator. Unieruchomienie nadgarstka trwa ok. 2 tygodnie. Po tym czasie zaleca się wykonywać ćwiczenia ruchomości stawu. W razie silnego bólu leczenie zachowawcze obejmuje dodatkowo stosowanie leków przeciwbólowych².

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zwichnięcia nadgarstka:

1.Jak rozpoznać zwichnięcie nadgarstka?

Głównymi objawami zwichnięcia nadgarstka są nieprawidłowe ułożenie oraz zniekształcony obrys stawu. Odczuwany jest silny ból ręki, ponadto zaobserwować można obrzęk oraz ograniczenie ruchomości w nadgarstku. Ruch zgięcia dłoniowego lub grzbietowego ręki dodatkowo nasila dolegliwości bólowe.

2.Jak leczy się zwichnięty nadgarstek?

Zwichnięcie zwykle leczy się poprzez nastawienie kości i odtworzenie układu stawu w sposób zachowawczy, niekiedy jednak konieczne staje się operacyjne odtworzenie stabilizacji. Po nastawieniu zwichnięcia zakłada się unieruchomienie w formie szyny gipsowej lub ortezy.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. McMahon J., Medycyna sportowa. Współczesne metody diagnostyki i leczenia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2009.
2. Sułko J., Zwichnięcie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165512,zwichniecie (dostęp: 2023.01.24.)).
3. Guła Z., Bóle ręki i nadgarstka: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/68165,bol-reki-i-nadgarstka (dostęp: 2023.01.24.)).