Rwa kulszowa – objawy, leczenie, ćwiczenia, ile trwa

Pojawiający się nagle, np. po urazie lub przeciążeniu pleców, silny ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa promieniujący do nogi może oznaczać rwę kulszową. Przypadłość ta może jednak równie dobrze rozwijać się powoli, a ból narastać stopniowo. Rwa kulszowa zwykle jest bardzo uciążliwa i utrudnia normalne funkcjonowanie, ponieważ nawet niewielkie ruchy kręgosłupa, chodzenie, pochylanie czy nawet kaszel i kichanie w znacznym stopniu nasilają objawy bólowe¹. Co robić, gdy pojawia się atak rwy kulszowej? Ile trwa rwa kulszowa i czy możliwe jest jej całkowite wyleczenie? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Co to jest rwa kulszowa (korzonki)?
• Rwa kulszowa – objawy
• Jakie są przyczyny rwy kulszowej?
• Badania wykonywane w diagnostyce rwy kulszowej
• Jak wygląda leczenie rwy kulszowej?
• Ile trwa rwa kulszowa?
• Rwa kulszowa – jak zapobiegać?
• Czy da się całkowicie wyleczyć rwę kulszową?

Co to jest rwa kulszowa (korzonki)?

Rwa kulszowa to zespół bólowy wywodzący się najczęściej z dolnego odcinka kręgosłupa. Dolegliwości bólowe dotyczą odcinka lędźwiowo-krzyżowego, pośladka i całej kończyny dolnej. W ok. 60% przypadków poprzedza je ból krzyża. Objawy bólowe występują w obszarze unerwionym przez nerw kulszowy i mogą im niekiedy towarzyszyć objawy neurologiczne, których źródłem jest ucisk lub podrażnienie nerwu kulszowego albo korzeni nerwowych. Rwa kulszowa może zająć wyłącznie jedną, jak również obie nogi naraz¹.

Rwa kulszowa – objawy

Rwa kulszowa może mieć ostry początek i spowodować ją może choćby uraz lub gwałtowne przeciążenie kręgosłupa albo może pojawić się jako stopniowo narastający ból. Pacjenci cierpiący na rwę kulszową najbardziej uskarżają się na ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, który może promieniować do pośladka (najczęściej), bocznej lub tylnej powierzchni uda, podudzia i stopy w zależności od miejsca ucisku na korzenie. Objawy te mogą się nasilać przy poruszaniu, w dodatku ciężko jest podnosić czy wyprostować nogę, ból może narastać nawet podczas leżenia czy siedzenia^1,2.

W przypadku całkowitego uszkodzenia korzeni może dochodzić do zaburzeń czucia, mrowienia i drętwienia bolesnej okolicy oraz osłabienia siły mięśniowej. W ciężkiej postaci rwy kulszowej pojawia się niedowład stopy czy osłabienie odruchów głębokich^1,2.

Jakie są przyczyny rwy kulszowej?

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk korzenia nerwowego spowodowany przez przepuklinę krążka międzykręgowego, potocznie nazywanego dyskiem, czyli elastycznego elementu oddzielającego kolejne kręgi. U większości pacjentów z rwą kulszową jest to efekt zmian zwyrodnieniowych, które narastają z wiekiem. Chorobę zwyrodnieniową krążka międzykręgowego określa się mianem dyskopatii. To jedna z najczęściej spotykanych chorób kręgosłupa^1,2.

Do rozwinięcia się bólu mogą też przyczynić się inne patologie, np. zwężenie (stenoza) kanału kręgowego na skutek procesu zwyrodnieniowego lub kręgozmyku, czyli utrwalonego przesunięcia względem siebie trzonów sąsiednich kręgów. Innymi przyczynami bólu podobnego do tego występującego w przebiegu rwy kulszowej są zespół mięśnia gruszkowatego, ucisk korzeni przez guzy nowotworowe lub zmiany ropne w kanale kręgowym^1,2.

Badania wykonywane w diagnostyce rwy kulszowej

Każdy ból pleców w odcinku lędźwiowym promieniujący do pośladka i nogi, w szczególności ten o przewlekłym charakterze, powinien skłonić do odbycia konsultacji lekarskiej. Podstawą diagnostyki w przypadku rwy kulszowej jest zawsze szczegółowy wywiad lekarski i badanie fizykalne. Dodatkowo lekarz może zlecić badania obrazowe takie jak:

• prześwietlenie RTG (spoczynkowe oraz czynnościowe, w różnych projekcjach),
• tomografia komputerowa (TK),
• rezonans magnetyczny (MRI).

Badania te obrazują struktury kostne, umożliwiając postawienie diagnozy i zaplanowanie leczenia.

Jak wygląda leczenie rwy kulszowej?

Podstawą postępowania w przypadku występowania rwy kulszowej jest leczenie zachowawcze. Wskazane jest czasowe odciążenie kręgosłupa, z tym że unieruchomienie w łóżku nie powinno trwać dłużej niż 4–5 dni. W leczeniu rwy kulszowej zastosowanie znajdują leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, podawane doustnie, miejscowo lub w zastrzyku, a niekiedy też leki rozluźniające mięśnie. Dobór formy leczenia zależy od stopnia zaawansowania objawów^1,3.

Bardzo ważnym elementem leczenia jest rehabilitacja i fizykoterapia. Im wcześniej wdrożone zostaną ćwiczenia i zabiegi, tym mniejsze ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa. Leczenie operacyjne to swego rodzaju ostateczność, konieczne jest jedynie u ok. 2–10% pacjentów^1,3.

Ile trwa rwa kulszowa?

Proces powrotu do zdrowia po ataku rwy kulszowej zwykle zajmuje od 3 do 6 tygodni. Nie jest to jednak regułą, a uciążliwe objawy mogą utrzymywać się znacznie dłużej, nawet miesiącami. Każdy przypadek jest bowiem inny, a czas trwania leczenia w dużym stopniu zależy od jego rodzaju i podejścia pacjenta.

Rwa kulszowa – jak zapobiegać?

Aby ograniczyć ryzyko rozwoju rwy kulszowej, należy¹:

• ograniczyć niekorzystne obciążenia kręgosłupa,
• zredukować masę ciała,
• nauczyć się trzymać prawidłową postawę ciała,
• uprawiać ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i przykręgosłupowe,
• uprawiać ćwiczenia aerobowe.

Czy da się całkowicie wyleczyć rwę kulszową?

Dla rwy kulszowej charakterystyczne jest okresowe nasilanie się i ustępowanie dolegliwości bólowych, w związku z tym pacjent powinien kontynuować rehabilitację nawet po ustąpieniu objawów, a oprócz tego stosować odpowiednią profilaktykę. Trwałe rezultaty w większości przypadków przynosi operacja chirurgiczna. Jednak nawet po zabiegu może nastąpić nawrót choroby¹.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące rwy kulszowej:

1.Jak boli rwa kulszowa?

Charakterystycznym objawem rwy kulszowej jest ból promieniujący do różnych części kończyny dolnej. Najczęściej promieniuje od kręgosłupa lędźwiowego przez pośladek, na tylną lub boczną powierzchnię uda, podudzie i stopę, sięgając aż do palców.

2.Jak długo dokucza rwa kulszowa?

Czas trwania rwy kulszowej zależy od stopnia zaawansowania przypadłości oraz skuteczności zastosowanego leczenia. Choroba może trwać od kilku tygodni do nawet kilku lat.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Pietraszko W., Rwa kulszowa (pot. korzonki): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa (dostęp: 2023.02.19.)).
2. Zajkowska A., Rwa kulszowa, Neurologia po Dyplomie, 05, 2018.
3. Maciejczak A., Goncerz G., Zespoły bólowe kręgosłupa, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.43 (dostęp: 2023.02.19.)).