Bóle szyi i ból karku – przyczyny, diagnoza, leczenie

Na dolegliwości bólowe występujące w obrębie szyi i karku uskarżają się ludzie w każdym wieku. Przyczyny ich wystąpienia mogą być różne: przewianie szyi, stan pourazowy czy zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego. Podejście do leczenia zależy przede wszystkim od rodzaju problemu i stopnia nasilenia dolegliwości. Zastosowanie znajdują techniki terapii manualnej oraz ćwiczenia fizykalne, a także farmakoterapia. Jakie są najczęstsze przyczyny bólu szyi? Jak złagodzić ból szyi? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w dalszej części artykułu. Zapraszamy do lektury.

Spis treści:

• Bóle szyi i karku – skąd się biorą?
• Diagnostyka bólu szyi i karku
• Ból szyi i karku – leczenie
• Fizykoterapia
• Terapia manualna
• Ćwiczenia na ból karku
• Farmakoterapia

Bóle szyi i karku – skąd się biorą?

Dolegliwości bólowe występujące w części szyjnej kręgosłupa mogą mieć różnorakie podłoże¹. Najczęściej stoją za nimi takie przyczyny jak te wymienione poniżej².

• Zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa – degeneracja krążka międzykręgowego i trzonów kręgowych czy zmiany zwyrodnieniowe drobnych stawów międzykręgowych. Zwyrodnienie kręgów szyjnych może powodować zarówno ból miejscowy, jak i promieniujący, np. do głowy, barków lub rąk.
• Uraz kręgosłupa szyjnego – w zależności od mechanizmu kontuzji wyróżnia się kilka typów urazu kręgosłupa szyjnego: zgięciowy uraz whiplash, wyprostny uraz kręgosłupa szyjnego po wypadku samochodowym, kompresyjny (przeciążeniowy) uraz biczowy, rotacyjny uraz typu whiplash. Urazom kręgosłupa szyjnego towarzyszą objawy takie jak bóle szyi, karku i głowy, sztywność karku, zawroty głowy, nudności, szumy w uszach, problemy z oddychaniem czy zaburzenia przełykania.
• Infekcja – potoczne określenie przypadłości spowodowanej infekcją wirusową lub bakteryjną brzmi „przewianie szyi”. W wyniku infekcji w obrębie szyi może dojść do rozwoju stanu zapalnego, co jest dość uciążliwą dolegliwością. Chory najczęściej ma problem ze swobodnym obracaniem szyją, odczuwa bolesność i sztywność karku, szczególnie w jednym konkretnym ułożeniu.
• Ból mięśniowo-powięziowy – powodować go mogą wrodzone wady układu kostnego, nabyte wady postawy, nadmierne przeciążenie mięśni, brak aktywności fizycznej, a nawet stres i przemęczenie. Często ból jest efektem powikłań po kontuzji lub stanie zapalnym. W obrębie szyi i karku czuć wzmożone napięcie mięśni, osłabienie mięśni, bolesne kurczenie oraz rozciąganie mięśni, do tego dochodzą jeszcze bóle głowy, zaburzenia układu pokarmowego czy problemy z sercem.
• Kręcz karku – to wymuszone przechylenie głowy oraz szyi w stronę barku, przy czym kręcz może mieć charakter lewo- lub prawostronny. Wyróżnić można kręcz wrodzoną, ułożeniową lub nabytą. Przyczyną przypadłości są zmiany w obrębie mięśni kręgosłupa szyjnego lub mięśni szyi.

Diagnostyka bólu szyi i karku

Ból karku i ból szyi wymaga diagnostyki, jednak postawienie diagnozy z uwagi na złożoność problemu nie jest proste. Zacznijmy jednak od tego, do jakiego lekarza należy się udać. Ból kręgosłupa szyjnego może dotyczyć zarówno problemów ortopedycznych, jak i neurologicznych, dlatego odpowiednim lekarzem będzie tutaj ortopeda, neurolog lub neurochirurg. W razie wątpliwości, którego z tych specjalistów odwiedzić w pierwszej kolejności, można udać się do lekarza rodzinnego, który wskaże odpowiednią drogę.

Specjalista podczas wizyty przeprowadzi wywiad lekarski, który to pozwoli mu ustalić możliwość leżącej u podłoża bólu szyi poważnej patologii. Postara się wywnioskować, czy ból jest ostry, podostry czy przewlekły, jak również jakie jest jego pochodzenie: somatyczne czy neurogenne. Następnie lekarz przeprowadzi badanie fizykalne. Wszystko to razem powinno wyłonić pierwsze podejrzenia³.

W zależności od wstępnej diagnozy lekarz zaleca badania. W przypadku diagnostyki urazów zastosowanie znajdują badania obrazowe (RTG, TK, MRI). Wybór metody badania obrazowego zależy od wskazania klinicznego. Ułatwić postawienie rozpoznania mogą również badania przewodnictwa nerwowego³.

Ból szyi i karku – leczenie

Ból w odcinku szyjnym potrafi być bardzo dotkliwy, a zbagatelizowany może z czasem coraz bardziej narastać, dlatego w żadnym wypadku nie wolno go lekceważyć. Postępowanie lecznicze zależy jednak głównie od przyczyny problemu, dlatego nie obejdzie się bez konsultacji lekarskiej³.

Fizykoterapia

Na bóle szyi lekarze często zalecają zabiegi z zakresu fizykoterapii. Pomocna może okazać się tutaj laseroterapia, magnetoterapia, krioterapia, jak również terapia falą uderzeniową czy elektrodźwięki. Każdy przypadek jest jednak inny, więc wybrana metoda u jednej osoby może dać pozytywne rezultaty, a u drugiej żadnych. Do tej formy leczenia wymagane jest więc indywidualne podejście. Przed skierowaniem na fizykoterapię lekarz powinien sprawdzić, czy u pacjenta nie występują żadne przeciwwskazania.

Terapia manualna

Dobre efekty daje również terapia manualna prowadzona przez wykwalifikowanego i doświadczonego fizjoterapeutę. Wizytę u rehabilitanta najprawdopodobniej zaleci lekarz, jeśli jednak tego nie zrobi, zawsze można skonsultować swój problem z nim na własną rękę. Trzeba jednak liczyć się z tym, że nawet jeśli masaże pomogą, to nie przyniosą ulgi od razu. Ważna jest tutaj systematyczność i konsekwencja w działaniu. Czasem pierwsze efekty widać po 3 spotkaniach, a innym razem czekać trzeba na niej nawet 5-8 tygodni.

Ćwiczenia na ból karku

Ból odcinka szyjnego zlikwidować mogą również zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia. Obowiązuje tutaj ta sama zasada, co powyżej: nie powinno się robić żadnych ćwiczeń bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą. Nawet jeśli wydaje nam się, że wybrane ćwiczenia nam pomagają, to na dłuższą metę mogą szkodzić, dlatego dobrać je powinien ktoś, kto się na tym zna.

Farmakoterapia

Czasem bolący kark i szyja tak mocno dają się we znaki, że konieczne staje się wdrożenie leków przeciwbólowych. W takim przypadku lekarz może przepisać leki przeciwbólowe nieopioidowe (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne). Skuteczność w leczeniu częstych ostrych lub przewlekłych bólów szyi u osób opornych na leki nieopioidowe dają także preparaty opioidowe o kontrolowanym uwalnianiu. O tym, jakie leki powinien przyjmować chory, zawsze decyduje lekarz¹.

Uciążliwy ból szyi i karku może mieć różne przyczyny. Bez względu na powód jego występowania może on skutecznie uprzykrzyć codzienne życie. Dlatego też oprócz fizykoterapii czy terapii manualnej warto również zastosować pomocne środki farmakologiczne. Szybką i wyraźną ulgę w bólu może przynieść Diky spray, lek w postaci aerozolu, przeznaczony do stosowania miejscowego. Substancją czynną sprayu jest niesteroidowy diklofenak, który charakteryzuje się silnymi właściwościami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. To właśnie diklofenak sprawia, że Diky spray tak skutecznie uśmierza ból szyi i karku.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Jakie są najczęstsze objawy bólu szyi i karku?

Najczęstszymi objawami bólu szyi są miejscowy ból mięśni i ograniczenie ruchu. Dolegliwości bólowe zaczynają się na szyi i rozprzestrzeniają się na kark i tył głowy. Mogą także pojawić się przykurcze, mrowienie i sztywność szyi oraz ramion. Ostry ból zwykle zmniejsza swoje nasilenie po kilku dniach i mija w ciągu kilku tygodni.

2. Czy ból szyi może powodować ból głowy?

Tak. Czasami ból głowy wywołany jest przez ucisk w okolicy kręgosłupa szyjnego (wówczas głowa boli z tej samej strony, co szyja) lub przez utrzymywanie głowy i szyi w niewygodnej pozycji [4]. Może on wiązać się z wieloczynnikowym zespołem objawowym znanym jako szyjnopochodny ból głowy. Ból w tym przypadku jest tępy, głęboki, czasami kłujący. Obejmuje szyjny odcinek kręgosłupa, często jest jednostronny, promieniuje do połowy głowy, potylicy, barków oraz ramion. [5].

3. Jak złagodzić ból szyi i karku?

Natychmiastową ulgę w bólu można uzyskać za pomocą miejscowych okładów. Jeśli przyczyną jest zapalenie, leczenie obejmuje leki przeciwzapalne. Pomóc mogą również środki stosowane w celu łagodzenia bólu. Warto również zwrócić większą uwagę na utrzymywaną postawę ciała w życiu codziennym. Należy unikać nadmiernego korzystania z telefonów komórkowych i komputera w pozycji z głową pochyloną do ekranu. Zaleca się również ćwiczenia wzmacniające mięśnie i fizjoterapię. Wykonywanie ćwiczeń fizycznych na świeżym powietrzu często pomaga na zmniejszenie napięcia i złagodzenie bólu typowego dla szyi i karku. Natomiast osoby cierpiące na wysoki poziom stresu i lęku, które mają dolegliwości bólowe związane z nadmiernym napięciem mięśni, powinny rozważyć leczenie u specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego, takich jak psychiatrzy i psychologowie.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Koszewski W. (pod redakcją), Bóle kręgosłupa i ich leczenie, Wydawnictwo Termedia, Poznań, 2010.
2. Majchrzycki M., Dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa, Fizjoterapia i rehabilitacja, Nr 91, 2018.
3. Teichtahl A., J., Podejście do bólu szyi, Medycyna Praktyczna, Medycyna Rodzinna, 2015.
4. Domitrz I., Rzadkie bóle głowy imitujące migrenę, Neurologia po Dyplomie, 2/2017.
5. Zwolińska G., Napięciowy ból głowy oraz szyjnopochodny ból głowy, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 2014.