Ból kręgosłupa szyjnego – przyczyny, rozpoznanie i leczenie

Ból odcinka szyjnego kręgosłupa to powszechny problem, który może dotyczyć nawet ponad połowy społeczeństwa. Czynniki odpowiadające za jego pojawienie się w wielu przypadkach związane są z siedzącym trybem życia i małą ilością ruchu, ale nie zawsze. U niektórych ból kręgów szyjnych ma podłoże chorobowe i wymaga dokładnej diagnostyki. Jakie mogą być przyczyny bólu kręgosłupa szyjnego? Jak leczyć ból kręgów szyjnych? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Ból kręgosłupa szyjnego – możliwe przyczyny
• Ból w kręgosłupie szyjnym i towarzyszące mu objawy
• Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – diagnostyka
• Jak wygląda leczenie bólu kręgosłupa szyjnego?
• Rehabilitacja i fizykoterapia
• Farmakoterapia
• Metody minimalnie inwazyjne
• Leczenie chirurgiczne

Ból kręgosłupa szyjnego – możliwe przyczyny

Powodów wystąpienia bólu w kręgosłupie szyjnym może być wiele. Stać za nim mogą takie problemy jak^1,2:

• dyskopatia i zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – powodują je postępujące miejscowe uszkodzenia struktur układu ruchu. Dochodzi do degeneracji krążka międzykręgowego i trzonów kręgowych lub zmian zwyrodnieniowych drobnych stawów międzykręgowych. Charakterystyczny dla tej dolegliwości jest ból kręgów szyjnych, który może promieniować do różnych części ciała;
• urazy kręgosłupa – do wystąpienia urazu odcinka szyjnego doprowadzić może wypadek drogowy, upadek z wysokości lub kontuzja sportowa. Towarzyszące mu objawy zależą przede wszystkim od skali uszkodzeń. W zależności od mechanizmu wyróżnia się takie urazy kręgosłupa szyjnego jak: zgięciowy uraz typu whiplash, wyprostny uraz kręgosłupa szyjnego po wypadku samochodowym, rotacyjny uraz typu whiplash oraz kompresyjny (przeciążeniowy) uraz biczowy;
• choroby reumatyczne – są to schorzenia o podłożu zapalnym, które obejmują kości, mięśnie i stawy. Objawy w przypadku odcinka szyjnego to przede wszystkim ból i obrzęk, ale też sztywność i ograniczenie ruchomości;
• osteoporoza – choroba kości polegająca na obniżeniu ich gęstości mineralnej i zaburzeniu mikroarchitektury, co skutkuje zwiększeniem ich podatności na złamania. W przebiegu osteoporozy może dojść do złamań kompresyjnych trzonów kręgów. Objawia się to bólem pleców, który promieniuje do boków i nasila się podczas stania, siedzenia i przy poruszaniu;
• choroby nowotworowe – ból kręgosłupa, w tym odcinka szyjnego, może być jednym z pierwszych objawów choroby nowotworowej. Jako sygnał alarmowy należy potraktować ból niereagujący na leczenie konwencjonalne;
• choroby naczyniowe – w ich przebiegu czasem pojawiają się dolegliwości, które mylnie sugerują patologie w obrębie kręgosłupa. Wtedy konieczna jest szeroka diagnostyka.

Ból w kręgosłupie szyjnym i towarzyszące mu objawy

Ból w szyi to złożony problem, który pociąga za sobą mnóstwo innych równie dokuczliwych dolegliwości. Pacjenci doświadczający skarżący się na odcinek szyjny kręgosłupa często cierpią również z powodu takich objawów jak¹:

• ból głowy od kręgosłupa szyjnego,
• zawroty głowy od kręgów szyjnych,
• ból ucha od kręgosłupa szyjnego,
• ból gardła od kręgosłupa szyjnego,
• ból w klatce piersiowej od kręgosłupa szyjnego,
• ból ręki od kręgosłupa szyjnego.

Dolegliwości odczuwane razem z bólem odcinka szyjnego zależą w dużej mierze od tego, na jakie nerwy uciskają kręgi szyjne.

Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – diagnostyka

Podczas diagnostyki bardzo ważny jest wywiad lekarski, w czasie którego lekarz ustala możliwość leżącej u podłoża bólu odcinka szyjnego kręgosłupa poważnej patologii. Należy więc spodziewać się pytań, czy ból jest ostry, podostry czy przewlekły, a także czy ma pochodzenie somatyczne czy neurogenne. Równie ważne jest badanie fizykalne. Dopiero mając wstępną diagnozę, specjalista kieruje pacjenta na badania dodatkowe, które mają ją potwierdzić lub jednoznacznie wykluczyć³.

W diagnostyce bólu w odcinku szyjnym najczęściej zastosowanie znajdują badania obrazowe takie jak prześwietlenie rentgenowskie, tomografia komputerowa i rezonans magnetycznych. Niekiedy dodatkowo wykonuje się badania przewodnictwa nerwowego³.

Jak wygląda leczenie bólu kręgosłupa szyjnego?

Podejście do leczenia zależy przede wszystkim od diagnozy. Dostępne formy leczenia bólu w odcinku szyjnym kręgosłupa zostały omówione poniżej.

Rehabilitacja i fizykoterapia

Fizjoterapia w leczeniu bólu kręgosłupa szyjnego opiera się na trzech elementach: fizykoterapii, kinezyterapii i masażu. Program rehabilitacyjny powinien być oparty przede wszystkim na ćwiczeniach i dodatkowo na zabiegach fizykoterapeutycznych, ale nie na samych zabiegach, ponieważ wtedy będzie najmniej korzystny dla chorego. Odpowiednie ćwiczenia na ból kręgosłupa szyjnego powinien dobrać fizjoterapeuta stosownie do potrzeb i fizycznych możliwości pacjenta¹.

Farmakoterapia

Gdy bóle kręgosłupa szyjnego są dotkliwe, utrzymują się przez dłuższy czas i zaburzają normalne funkcjonowanie, lekarz może zalecić przyjmowanie leków przeciwbólowych. Dla większości chorych lekiem pierwszego wyboru jest paracetamol lub niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Niekiedy pojawia się konieczność wdrożenia silniejszego leku, jednak ostateczną decyzję w tej kwestii podejmuje lekarz¹.

Metody minimalnie inwazyjne

Czasami istnieje możliwość zniesienia bólu na dłuższy czas za pomocą niewielkiego zabiegu. Zastosowanie w tym przypadku znajdują m.in. klasyczne blokady z wykorzystaniem środków znieczulenia miejscowego. Taka blokada ma na celu zahamowanie przewodzenia w wybranych nerwach obwodowych, korzeniach i zwojach nerwowych, które jest w pełni odwracalne¹.

Dostępne metody to:

• ostrzyknięcie miejscowe punktów bolesnych i punktów spustowych,
• blokada nerwów, splotów, zwojów nerwowych oraz blokada zewnątrzoponowa,
• zewnątrzoponowe podanie kortykosteroidów.

O możliwości przeprowadzenia poszczególnych zabiegów należy porozmawiać z lekarzem.

Leczenie chirurgiczne

Operacja chirurgiczna kręgosłupa jest ostatecznością. Bardzo rzadko występuje potrzeba leczenia operacyjnego w trybie pilnym czy natychmiastowym. Wskazaniami są m.in.: wystąpienie deficytów neurologicznych, podejrzenie innych chorób wymagających specyficznego leczenia operacyjnego czy urazy. U zdecydowanej większości pacjentów, bo aż ok. 70%, ból ustępuje bez konieczności przeprowadzania operacji¹.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Koszewski W. (pod redakcją), Bóle kręgosłupa i ich leczenie, Wydawnictwo Termedia, Poznań, 2010.
2. Majchrzycki M., Dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa, Fizjoterapia i rehabilitacja, Nr 91, 2018.
3. Teichtahl A. J., Podejście do bólu szyi, Medycyna Praktyczna, Medycyna Rodzinna, 2015.