Ból kręgosłupa lędźwiowego - z czego wynika? Jak go złagodzić?
Ból w dolnej części pleców może być bardzo uciążliwy i utrudniać normalne funkcjonowanie. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne nie zawsze mogą sobie poradzić z dolegliwościami odcinka lędźwiowego. Dlatego warto wiedzieć, z czego mogą wynikać niepokojące objawy oraz co robić w przypadku bólu tej części kręgosłupa.
Spis treści:
- Co może być przyczyną bólu lędźwiowego?
- Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – częsta przyczyna bólu pleców
- Ból kręgosłupa lędźwiowego - objawy
- Kiedy może się pojawić ból pleców w odcinku lędźwiowym?
- Jak zapobiegać bólom kręgosłupa lędźwiowego?
- Ból kręgosłupa lędźwiowego - leczenie
Co może być przyczyną bólu lędźwiowego?
Określenia „bóle lędźwi” albo "ból w obrębie kręgosłupa lędźwiowego" są często używane w odniesieniu do różnych rodzajów dolegliwości o charakterze bólowym, zlokalizowanych w dolnej części pleców. [1] W większości przypadków ból tej okolicy kręgosłupa jest wynikiem mechanicznego uszkodzenia różnych struktur tworzących i otaczających kręgosłup: kręgów, krążków międzykręgowych (tzw. dysków), stawów międzykręgowych, mięśni, ścięgien, więzadeł i nerwów. Jego przyczynami mogą być m.in.[1]:
- przeciążenie mięśni, ścięgien lub więzadeł przykręgosłupowych,
- przepuklina krążka międzykręgowego (tzw. dyskopatia),
- wady postawy i budowy ciała,
- wady wrodzone kręgosłupa,
- złamania kręgów w przebiegu osteoporozy,
- zmiany zwyrodnieniowe,
Przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego są zróżnicowane, dlatego leczenie zawsze powinno uwzględniać jego pochodzenie i być dobrane w zależności od przyczyny dolegliwości bólowych kręgosłupa.
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa - częsta przyczyna bólu pleców
Ból kręgosłupa w okolicy lędźwi często jest wywołany przez chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. Jej nasilenie zależy z kolei od wielu czynników, takich jak np. [2]:
- wiek (najczęściej pomiędzy 30. a 60. roku życia),
- występowanie bólu pleców w przeszłości,
- czynniki psychiczne – przewlekły stres, depresja,
- słaba kondycja fizyczna,
- otyłość,
- wykonywana praca (zarówno biurowa, jak i ciężka fizyczna),
- palenie papierosów,
- współistnienie innych chorób (np. rwa kulszowa, choroby narządów wewnętrznych, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa).
Ostry ból kręgosłupa lędźwiowego może także wskazywać na doznany uraz.
Ból kręgosłupa lędźwiowego – objawy
U każdego pacjenta ból w odcinku lędźwiowym może być odczuwalny w nieco inny sposób. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na następujące czynniki związane z dolegliwościami bólowymi [2]:
- czas trwania – ból może trwać krótko i ustąpić w ciągu kilku dni lub być odczuwalny nawet przez wiele lat,
- natężenie – to może być tępe pobolewanie, ale także bardzo silny, rwący ból, który blokuje ruch kręgosłupa,
- lokalizację – może ograniczać się do kręgosłupa lędźwiowego, ale może też być to ból promieniujący do pośladka, uda, łydki, a nawet do stopy,
- czynniki nasilające – ból może wzmagać się w ruchu lub w spoczynku, przy zgięciu lub wyprostowaniu pleców, po przebudzeniu lub utrudniać sen w nocy,
- czynniki towarzyszące – osłabienie, gorączka, utrata masy ciała, ból wielu stawów.
Objawy bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym mogą być zróżnicowane i u każdego pacjenta wyglądać nieco inaczej. Rodzaj bólu kręgosłupa lędźwiowego zależy od wywołującej go przyczyny.
Kiedy może się pojawić ból pleców w odcinku lędźwiowym?
Istnieje kilka sytuacji, które sprzyjają pojawieniu się dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Silny ból, albo o umiarkowanym nasileniu, lecz trwający w sposób ciągły może pojawić się w następujących sytuacjach [3]:
- nagłe bardzo silne napięcie mięśni np. podczas podnoszenia ciężkiej walizki. Mięśnie nie są przystosowane do takich ruchów, więc organizm będzie chciał się bronić poprzez drastyczne zwiększenie napięcia mięśni prostowników kręgosłupa;
- bardzo długie pozostawanie w jednej pozycji i nagłe wstanie. Mięśnie kręgosłupa, które są rozluźnione, a często również niewydolne z uwagi na niską aktywność fizyczną, będą musiały się mocno napiąć, aby utrzymać równowagę. To może skutkować silnym bólem kręgosłupa lędźwiowego;
- sukcesywne i stałe wymuszanie dużego napięcia mięśni prostowników podczas pracy fizycznej. Bez odpowiedniego odpoczynku, mięśnie mocno się napną, chcąc chronić struktury kręgosłupa. Drastycznie zwiększy napięcie mięśni prostowników. Wówczas niewielki ruch może wywołać bardzo silny ból pleców.
Jak zapobiegać bólom kręgosłupa lędźwiowego?
Aby unikać takich dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego, przede wszystkim warto regularnie wykonywać ćwiczenia na ból kręgosłupa. Najlepiej, aby zostały one odpowiednio dobrane przez fizjoterapeutę. Jeśli natomiast ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa już Ci dokucza lub pojawia się od czasu do czasu, dobrze sprawdzą się zabiegi terapeutyczne wykonywane przez specjalistę. [3]
Aby złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego, możesz wypróbować takie metody jak [3]:
- zabiegi fizykalne, np. magnetoterapia,
- regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie lub rozciągające, również na mięśnie brzucha,
- kinesiotaping,
- terapia manualna,
- akupresura i akupunktura,
- masaż powięziowy,
- terapia punktów spustowych,
- unikanie czynności nasilających ból.
W przypadku bólu kręgosłupa, który nie mija, pomimo wdrożonych zabiegów i ćwiczeń konieczna jest wizyta u specjalisty.
Ból kręgosłupa lędźwiowego - leczenie
Pamiętaj, że jeśli ostry ból kręgosłupa jest bardzo silny i utrudnia Ci normalne funkcjonowanie, niezbędna jest wizyta u lekarza. Leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego musi być dobrane do przyczyn dolegliwości. Specjalista może zalecić ćwiczenia, masaże lub inne zabiegi. W skrajnych przypadkach może być konieczne leczenie operacyjne.
Doraźnie wskazane są leki przeciwbólowe oraz preparaty nakładane zewnętrznie, np. w formie spreju. Nie zastąpią one leczenia przyczyn dolegliwości, jednak mogą skutecznie złagodzić ból kręgosłupa i przynieść i wyraźną ulgę.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu kręgosłupa lędźwiowego:
1. Dlaczego boli kręgosłup w odcinku lędźwiowym?
Wiele różnych przyczyn może powodować ból. Najczęściej pacjenci odczuwają ból wynikający z bardzo silnego napięcia mięśni prostowników, uszkodzenia krążka międzykręgowego (tzw. dysku) bądź ze zmian zwyrodnieniowych. Ból stawów lub mięśni może być wywołany długotrwałym siedzeniem lub wykonywaniem bardzo obciążającej pracy fizycznej. Niekiedy również pojawia się nagle po wykonaniu intensywnego ruchu, np. przy podnoszeniu ciężkiego przedmiotu. Samodzielnie określenie przyczyny bólu bywa niemożliwe. Warto zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi profesjonalną diagnozę.
2. Kiedy warto wykonywać ćwiczenia rozciągające na kręgosłup?
Ćwiczenia na ból kręgosłupa lędźwiowego tak naprawdę warto je wykonywać zawsze, nawet jeśli nie dotyczą Cię żadne dolegliwości bólowe. Kręgosłup jest narażony na wiele obciążeń, np. wynikających z długiego siedzenia podczas pracy przy biurku. Ćwiczenia pozwolą na rozciągnięcie i wzmocnienie mięśni, a tym samym mogą zapobiec bólowi pleców w przyszłości. Jeśli natomiast już cierpisz na ból w okolicy lędźwi, najlepiej zgłosić się do fizjoterapeuty, który zaleci Ci odpowiednie ćwiczenia na kręgosłup lędźwiowy dobrane do Twoich potrzeb. Nie powinno się natomiast podejmować takiej aktywności, gdy kręgosłup bardzo mocno boli, a przyczyna dolegliwości nie jest znana. Ćwiczenia mogą w tym przypadku zaszkodzić.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Pietraszko W., Bóle kręgosłupa lędźwiowego (pot. lumbago): przyczyny, objawy, ćwiczenia i leczenie, Medycyna Praktyczna, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151271,bole-kregoslupa-ledzwiowego-lumbago-przyczyny-objawy-cwiczenia-i-leczenie
- Guła Z, Korkosz M., Ból krzyża (dolnego odcinka kręgosłupa): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/63737,bol-krzyza-dolnej-czesci-plecow-dolnego-kregoslupa-przyczyny-objawy-leczenie
- Radlak K., Ból kręgosłupa lędźwiowego, Portal Fizjoterapeuty, 2017: https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/bol-kregoslupa-ledzwiowego.html
Redakcja
Treści są pisane przez Redakcję serwisu na bazie wiarygodnych materiałów, zamieszczonych w sekcji Bibliografia. Od wielu lat zajmujemy się tematyką zdrowotną, szczególnie diagnozowaniem i leczeniem urazów sportowych oraz tępych urazów mechanicznych oraz późniejszą ich rehabilitacją.